تحلیل محتوای کتاب های ریاضی ابتدایی از منظر تفکر خلاق و حل مسئله

این پژوهش با هدف تحلیل محتوای کتاب های درسی ریاضی دوره ی ابتدایی جمهوری اسلامی ایران (پایه های اول تا ششم) از منظر میزان توجه و ظرفیت آن ها در پرورش تفکر خلاق و مهارت های حل مسئله دانش آموزان انجام شده است. در دنیای امروز که پیچیدگی مسائل افزایش یافته، توانایی تفکر خلاق و به کارگیری روش های حل مسئله از ضروریات تربیت شهروندان فعال است. این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، به بررسی عناصر موجود در کتاب ها بر اساس شاخص های استخراج شده از مبانی نظری پرداخته است. شاخص های تفکر خلاق (مانند سیالیت، انعطاف پذیری، اصالت و بسط) و شاخص های حل مسئله (شامل مراحل پولیا، اکتشافی بودن و کاربردی بودن) به عنوان معیارهای تحلیل مورد استفاده قرار گرفتند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که اگرچه کتاب های درسی حاوی محتوای غنی در آموزش مفاهیم پایه هستند، اما ساختار ارائه مطالب اغلب بر انتقال دانش رویه ای متمرکز بوده و جایگاه کافی برای ارائه مسائل پیچیده، باز و نیازمند تفکر خلاق فراهم نشده است. در تحلیل محتوا، تاکید بیشتری بر تمرین های تکراری و الگوریتمی نسبت به مسائل اکتشافی و خلاقانه دیده می شود. در نهایت، این پژوهش پیشنهاداتی کاربردی برای بازنگری در طراحی فعالیت ها و تمرین ها با هدف تقویت همزمان تفکر خلاق و مهارت حل مسئله در برنامه درسی ریاضی ابتدایی ارائه می دهد..

کلیدواژه ها:

تفکر خلاق ، حل مسئله ، کتاب های درسی ریاضی ، دوره ابتدایی ، تحلیل محتوا ، برنامه درسی