حق طلاق زوجه در ایران از منظر قانونی

حق طلاق به معنای جدایی زوجین از همدیگر می باشد که می تواند ناشی از دلایل متعدد باشد و براساس شرع و قانون طلاق ایقاعی می باشد که حق مرد است، بنابراین مرد می تواند هر زمان که بخواهد با پرداخت حقوق مالی زن نسبت به طلاق او اقدام کند. طلاق ویژه نکاح دائم می باشد و در خصوص نکاح موقت طلاق جاری نمی شود. حق طلاق، به عنوان یکی از اساسی ترین حقوق مرتبط با خودمختاری فردی و برابری جنسیتی، همواره موضوعی چالش برانگیز در نظام های حقوقی مختلف بوده است. این مقاله با بررسی تحولات تاریخی، مبانی فقهی و وضعیت کنونی حق طلاق برای زنان (زوجه) در نظام حقوقی ایران می پردازد. در حقوق سنتی ایران، طلاق به عنوان حقی انحصاری برای مردان تلقی می شد. تحولات قانونگذاری در قرن اخیر، به ویژه با تصویب «قانون حمایت از خانواده» در سال های ۱۳۴۶ و ۱۳۹۱، راهکارهایی را برای اعطای حق طلاق به زنان ایجاد کرده است. پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای، استدلال می کند که رویکرد غالب در ایران، نه «حق طلاق ذاتی» برای زن، بلکه «امکان درخواست طلاق» از دادگاه و یا «اختیار طلاق توافقی» است که از طریق شروط ضمن عقد نکاح به زوجه تفویض می گردد. یافته های مقاله نشان می دهد که علیرغم پیشرفت ها، موانع عمده ای از جمله دشواری های اثبات عسر و حرج در دادگاه، نابرابری در طلاق توافقی (با الزام زن به بخشیدن مهریه یا پرداخت مالی دیگر)، و تاثیر نگرش های سنتی در نظام قضایی، باعث شده است که دسترسی زنان به طلاق همچنان با چالش های جدی مواجه باشد. نتیجه گیری نشان می دهد که اگرچه نظام حقوقی ایران گام هایی به سوی تعدیل نابرابری جنسیتی برداشته، اما برای تحقق برابری کامل در این عرصه، نیازمند اصلاحات ساختاری در قوانین و نهادهای اجرایی است.

کلیدواژه ها:

حق طلاق ، زوجه ، حقوق ایران ، قانون حمایت از خانواده ، طلاق توافقی