حقوق بین الملل و ملت های بدون دولت: تحلیل جایگاه، چالش ها و ظرفیت های نظم جهانی معاصر

ملت های بدون دولت یکی از پیچیده ترین و مناقشه برانگیزترین موضوعات حقوق بین الملل معاصر هستند. این گروه ها — که شامل ملت هایی چون کردها، فلسطینی ها، روهینگیا، بربرها، کاتالان ها، کبکی ها و بسیاری دیگرند — هویت قومی، تاریخی، فرهنگی و زبانی مستقل داشته اما فاقد حاکمیت سیاسی و دولت مستقل بین المللی اند. در نظم حقوقی بین الملل که بر اصل حاکمیت ملی، تمامیت ارضی و شناسایی بین المللی استوار است، جایگاه ملت های بدون دولت همچنان مبهم، چندلایه و متاثر از سیاست قدرت است.این مقاله با رویکرد تحلیلی – حقوقی و با بهره گیری از اسناد بنیادین بین المللی مانند منشور ملل متحد، میثاقین بین المللی، قطعنامه های سازمان ملل، اعلامیه حقوق مردمان بومی و رویه دیوان بین المللی دادگستری، به بررسی حقوق جمعی و فردی ملت های بدون دولت، حق تعیین سرنوشت، حق مشارکت در حکومت، حق زبان و فرهنگ، و مسئولیت دولت ها می پردازد. همچنین پرونده های مهم مانند فلسطین، تیمور شرقی، سودان جنوبی، کردستان عراق، صحرای غربی و کوزوو مورد مطالعه تطبیقی قرار می گیرند.نتایج مقاله نشان می دهد که اگرچه حقوق بین الملل ابزارهای مشخصی برای حمایت از اقلیت ها، مردمان بومی و گروه های ملی فراهم کرده، اما فقدان تعریف روشن از «ملت»، عدم الزام آوری بسیاری از اسناد، و فشارهای ژئوپولیتیک همچنان مانع تحقق کامل حقوق ملت های بدون دولت است. مقاله در پایان راهکارهایی از جمله تقویت نهادهای بین المللی، ارتقای سازوکارهای حل اختلاف، اصلاح رویه های شناسایی دولت ها و بازتعریف اصل تعیین سرنوشت در جهان مدرن ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

ملت بدون دولت ، حقوق بین الملل ، حق تعیین سرنوشت ، اقلیت های ملی ، خودمختاری ، سلب تابعیت ، سازمان ملل ، مردم سالاری ، اقوام ، شناسایی دولت ها.