تحلیل زمانی- مکانی روند تغییرات نمایه های بارش سالانه زاگرس جنوبی

تغییر نمایه های اقلیمی به خصوص بارش، شناخت مفیدی از روند تغییر شرایط اقلیمی به دست می دهد. منطقه زاگرس جنوبی، با ویژگی های کوهستانی_دشتی و وابستگی بالای فعالیت های کشاورزی و منابع آبی آن به بارش، به طور ویژه نیازمند درک رژیم بارشی و روند تغییرات آن است. این پژوهش با هدف درک روند تغییر بارش با استفاده از هشت نمایه بارش سالانه در ۶۱ ایستگاه با دوره آماری ۱۹۷۸ تا ۲۰۲۰ انجام  شد. روند تغییرات با بهره گیری از آزمون ناپارامتری من–کندال استخراج و جهت ارزیابی تغییرات بارش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، که در منطقه زاگرس جنوبی، روند تغییرات بارش به ویژه در نمایه تعداد روز بارشی و بدون بارش، اغلب به سمت کاهش بارش و افزایش خشکی است.  چنانکه ۸۹ درصد از ایستگاه ها، افزایش در تعداد روز بدون بارش، را نشان داده اند که از این میان ۳۷ درصد از آن ها از نظر آماری معنادار بوده است. همچنین، در بیش از ۹۰ درصد از ایستگاه ها، روند کاهشی در تعداد روزهای بارشی بیش از ۰.۱ میلی متر مشاهده شد که این روند نیز در ۴۲ درصد از ایستگاه ها معناداری بوده است. بارش های سبک (۰.۱ تا ۱۰ میلی متر) و متوسط (۱۰ تا ۲۰ میلی متر) در بیشتر نقاط روندی کاهشی دارند. در تعدادی از ایستگاه ها روند افزایشی غیر معنی دار بارش های سنگین و فوق سنگین مشاهده شد، که می تواند بیانگر افزایش رویداد بارشی کوتاه مدت و شدید باشد. درکل می توان گفت ، روند کلی بارش سالانه در بیشتر ایستگاه ها کاهشی بوده و کاهش در بیشینه بارش ۲۴ ساعته نیز در ۸۰ درصد ایستگاه ها مشاهده شد. این نتایج حاکی از تغییرات جدی در الگوی بارش منطقه و افزایش احتمال بروز خشکسالی و سیلاب ناگهانی است که مدیریت موثر منابع آبی به هدف کاهش خسارات محتمل در این منطقه را ضروری می سازد.

کلیدواژه ها:

آزمون من ، کندال تغییرات بارش خشکسالی مدیریت منابع آبی ایران