مروری بر تنوع فیتوشیمیایی ترکیبات اسانسی گونه های جنس آویشن

جنس آویشن (Thymus ssp) ازجمله گیاهانی با پراکنش مدیترانه ای می باشد این گیاه حدود ۳۵۰ گونه دارد و در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد که بیشتر در مناطق کوهستانی رشد می کند و با دارا بودن بیش از ۲۰ نوع ترکیب شیمیائی عمده شناخته شده تاثیر مهمی در درمان و سلامت و صنایع مختلف دارد. درصد اسانس آویشن بین ۰.۸ تا ۱.۴ متغیر می باشد و بیشترین اجزاء آن شامل ترکیبات فنلی، مونوترپن ها و سسکوئی ترپن ها می باشد. تیمول جزء اصلی ترکیبات فنلی در گیاه آویشن است. از برگ آویشن در فرآورده های غذایی و همچنین از اسانس گیاه در نوشیدنی ها و صنایع دارویی, بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی می شود. روغن آویشن دارای خواصی نظیر ضد اسپاسم, بادشکن, ضدقارچی, ضد باکتریایی, ضدعفونی کننده, ضد کرم, ضد رماتیسم, خلط آور, آنتی اکسیدان, نگهدارنده طبیعی غذا و تاخیر دهنده پیری پستانداران می باشد. اسانس آویشن از جمله ده اسانس معروف می باشد که جایگاه خاصی در تجارت جهانی دارد در این پژوهش مروری کلی بر تحقیقات و یافته های علمی بویژه گونه ها و تنوع مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی جنس آویشن می باشد تا کنون تحقیقات زیادی بر روی این جنس صورت گرفته است ولی به لحاظ تنوع بالای گونه های این جنس و همچنین اثرات اقلیمی و اکولوژیک متنوع و زیر گونه های فراوان ویژگی های فیتوشیمیایی بسیار متنوع در این جنس جمع بندی مناسبی در این خصوص وجود ندارد امید است با جمع بندی یافته های محققین بتوان افقی جدید در بررسی گونه های اندمیک ایران و ارقام پربازده جهانی گشود.

کلیدواژه ها:

مونوترپن ، سسکوئی ترپن ، تیمول ، کموتایپ ، اندمیک