بازآفرینی زنجیره تامین صنایع دفاعی با رویکرد تاب آوری: تدوین یک نقشه راه عملیاتی

درگیری های نظامی گسترده، کوتاه مدت و فناوری محور امروزی، به دلیل شدت تاثیر و ایجاد شوک ناگهانی، ویرانگرترین اثر را بر امنیت ملی کشورها وارد می سازند. جنگ ۱۲ روزه اخیر نمونه ای بارز از چنین بحرانی بود که بر ساختارهای دفاعی کشور تاثیر گذاشت. در این میان، زنجیره تامین صنایع دفاعی، به عنوان ستون فقرات این صنایع، نیز دچار آسیب شد و اختلال در تامین مواد اولیه استراتژیک، آسیب های فیزیکی به کارخانه ها و ترور سرمایه های انسانی متخصص، استمرار عملکرد این زنجیره را به مخاطره انداخت. با توجه به فقدان تاب آوری واقعی در این زنجیره حیاتی، این پژوهش با هدف تدوین یک نقشه راه عملیاتی، یکپارچه و بومی برای احیای سریع و گذر از این شوک؛ و نهایتا تحقق تاب آوری بلندمدت در آن انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، از یک روش شناسی ترکیبی استفاده شد. ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای عمیق و مصاحبه-های گروه کانونی با ۲۰ تن از خبرگان و مدیران، ۱۹ راهکار در دو دسته «احیای سریع » و «تاب آوری بلندمدت » شناسایی و استخراج شد. سپس با به کارگیری مدل سازی ساختاری-تفسیری (ISM)، روابط پیچیده و سلسله مراتبی بین این راهکارها تحلیل و نقشه راه نهایی ترسیم و درنهایت، راهکارها و مسیرهای بحرانی این نقشه راه مبتنی بر تحلیل حساسیت، تعیین شدند. یافته ها نشان داد که راهکارها در یک ساختار پنج سطحی به هم پیوسته اند. در پایین ترین سطح، «ایجاد استقرار فرماندهی متمرکز» و «بومی سازی و درونی سازی» به عنوان موثرترین اهرم های تحول در گذار از بحران به سمت تاب آوری، شناسایی شدند. سه مسیر بحرانی و علی نیز شناسایی شد که چگونگی تبدیل خروجی های مرحله احیای سریع به ورودی های ضروری برای تاب آوری بلندمدت را عیان می سازد. تمرکز هم زمان و سلسله مراتبی بر احیای سریع و تاب آوری بلندمدت، رویکرد نوین و پیشنهادی این مطالعه است که می تواند تاب آوری زنجیره تامین صنایع دفاعی کشور را در برابر بحران های آینده به طور پایدار تامین نماید.

کلیدواژه ها:

احیای سریع زنجیره تامین ، زنجیره تامین تاب آور ، صنایع دفاعی ، مدل سازی ساختاری-تفسیری (ISM) ، تحلیل MICMAC