ارتقای مسئولیت پذیری دانش آموزان با رویکرد سپردن نقش ها و مسئولیت های کلاسی

مسئولیت پذیری یکی از مولفه های اساسی در شکل گیری شخصیت اجتماعی و رشد فردی دانش آموزان محسوب می شود و نقش مهمی در موفقیت تحصیلی، مهارت های زندگی و تعاملات اجتماعی آنان ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف ارتقای مسئولیت پذیری دانش آموزان دوره ابتدایی از طریق سپردن نقش ها و مسئولیت های مشخص کلاسی و با رویکرد اقدام پژوهی انجام شد. مسئله اصلی پژوهش، ضعف محسوس در مسئولیت پذیری برخی دانش آموزان، بی توجهی به وظایف محوله و عدم مشارکت فعال آنان در فعالیت های کلاسی بود. جامعه پژوهش شامل دانش آموزان پایه پنجم یک مدرسه ابتدایی دولتی بود و داده ها از طریق مشاهده، مصاحبه و بررسی عملکرد دانش آموزان گردآوری شد. در مرحله نخست، رفتارهای مرتبط با مسئولیت پذیری شناسایی و نوع بی مسئولیتی ها طبقه بندی شد. سپس، مجموعه ای از نقش ها و مسئولیت های کلاسی مانند مسئول نظم، مسئول وسایل آموزشی، مدیر جلسه، گزارش نویس گروه، مراقب زمان و کتابدار کلاس تعریف گردید و با مشارکت خود دانش آموزان میان آنان تقسیم شد. هم زمان، نظامی برای ارزیابی هفتگی عملکرد و ارائه بازخورد مثبت طراحی و اجرا شد. یافته ها نشان داد که پس از یک دوره سه ماهه، میزان مشارکت دانش آموزان در فعالیت های کلاسی افزایش چشمگیری یافت، تعهد آنان به انجام وظایف بهبود پیدا کرد و روحیه همکاری و اعتمادبه نفس آنان تقویت شد. تحلیل مصاحبه ها و یادداشت های میدانی معلم نیز حاکی از آن بود که دانش آموزان نسبت به نقش خود احساس اهمیت و ارزشمندی بیشتری پیدا کرده و مسئولیت پذیری را بخشی از هویت فردی خود می دانند. نتایج این پژوهش تاکید می کند که سپردن نقش های واقعی و معنادار، همراه با بازخورد مستمر، می تواند روشی موثر برای پرورش مسئولیت پذیری در دانش آموزان ابتدایی باشد.

کلیدواژه ها:

مسئولیت پذیری ، اقدام پژوهی ، نقش های کلاسی ، مشارکت دانش آموزان ، تربیت اجتماعی