استقلال نهاد تنظیم گر و ارتقای رقابت در حمل ونقل ریلی ایران: تحلیلی بر مبنای حقوق رقابت و تجارب تطبیقی کشورهای منتخب

در چشم اندازی نهادگرایانه و حقوقی، تنظیم گری مستقل به مثابه سنگ بنای تحقق حاکمیت مطلوب در بازارهای زیرساختی، خصوصا صنعت حمل ونقل ریلی، جایگاهی راهبردی ایفا می کند. امروزه با توجه به پیچیدگی اقتصاد مدرن و گسترش انحصارهای طبیعی در بخش هایی مانند حمل ونقل ریلی، صرف تکیه بر رقابت آزاد پاسخگوی چالش های پنهان ناشی از قدرت غالب بازار، ناکارآمدی ساختارها و تضاد منافع نیست و نقش نهاد تنظیم گر با استقلال ساختاری و عملیاتی، در پرتو اصول حقوق رقابت و رویکردهای تطبیقی کشورهای پیشگام، بیش از هر زمان دیگر، برجسته می گردد.بررسی حاضر ضمن پیوند نظریه های حقوق عمومی و اصول نهادگرایی با مقتضیات حقوق رقابت، ساختار تنظیم گری صنعت حمل ونقل ریلی ایران را واکاوی می کند و نشان می دهد که تمرکز قدرت، تداخل وظایف، فقدان شفافیت و ضعف سازوکارهای پاسخگویی، موانع اصلی ارتقای رقابت و کنترل انحصار هستند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و تکیه بر مطالعات تطبیقی، مدل های نهادی کشورهای منتخب OECD را واکاوی نموده و تاکید می کند که استقلال مالی، نهادی و تصمیم گیری تنظیم گر، به همراه شفاف سازی روابط با دولت و بخش خصوصی، ابزار اساسی کاهش ریسک سوءاستفاده های انحصاری و تسریع جذب سرمایه و توسعه بخشی بازار است.یافته های این پژوهش نشان می دهد که تاسیس نهاد تنظیم گر مستقل، با جدایی روشن سه وظیفه سیاست گذاری، بهره برداری و تنظیم گری و بهره مندی از سازوکارهای نظارتی فراگیر و شفاف، موجب تقویت اعتماد عمومی، ارتقای رقابت پذیری بازار و کاهش معضلات ساختاری خواهد شد.در نهایت، نتایج حاصل حاکی از آن است که گذار موفق به مدل حکمرانی رقابتی، جز با اصلاح اساسی قوانین، بازطراحی ساختار نهادهای تنظیم گر بر اساس الگوهای جهانی و تضمین

کلیدواژه ها:

استقلال نهاد تنظیم گر ، حقوق رقابت ، حمل ونقل ریلی ، انحصار طبیعی ، حکمرانی رقابتی