باز تعریف نقش دبیر در قرن ۲۱: از انتقال دهنده دانش تا تسهیل گر

در دهه اخیر، نقش دبیر (معلم) در نظام های آموزشی به شکلی بنیادی دگرگون شده است؛ از تسهیل گر صرفا انتقال دانش به مربی مشارکتی و راهبر یادگیری خودتنظیم. این مقاله مروری با تمرکز بر پژوهش های منتشرشده پس از سال ۲۰۲۳ به بررسی این تحول می پردازد. مرور نظام مند ادبیات نشان می دهد که استراتژی های «پشتیبانی تدریجی» (scaffolding) توسط دبیران، به ویژه در محیط های یادگیری فعال مثل یادگیری مبتنی بر بازی، نقش کلیدی در افزایش تعامل و خودتنظیمی دانش آموزان دارند . همچنین، در آموزش STEM معاصر، معلمان به عنوان تسهیل گر و نوآور شناخته می شوند که با طراحی مسئله های واقعی، تلفیق فناوری و ایجاد ذهنیت رشد، یادگیری را به سمت مشارکت فعال دانش آموزان هدایت می کنند (Gavrilas & Kotsis, ۲۰۲۵). چالش هایی نظیر مقاومت در برابر تغییر، کمبود زمان برنامه ریزی و حمایت نهادی نیز شناسایی شده اند که می تواند مانع از اعمال پایدار نقش تسهیل گر شود. در جمع بندی، بازتعریف نقش دبیر به عنوان تسهیل گر نه تنها پاسخ استراتژیک به نیازهای قرن بیست ویکم است، بلکه برای پرورش مهارت های تفکر انتقادی، همکاری و خودتنظیمی در دانش آموزان ضروری است.

کلیدواژه ها:

نقش دبیر ، تسهیل گر یادگیری ، مهارت های قرن بیست ویکم ، یادگیری فعال