معلم در عصر هوش مصنوعی: از انتقال دهنده دانش تا طراح یادگیری

رشد هوش مصنوعی در دهه اخیر ساختارهای آموزشی را با دگرگونی هایی چشمگیر مواجه کرده و نقش معلم را که طی دهه ها مبتنی بر انتقال مستقیم دانش بوده، به کلی متحول ساخته است. سامانه های هوشمند اکنون قادرند محتوا تولید کنند، فرایندهای یادگیری را شخصی سازی نمایند، بازخورد فوری ارائه دهند و حتی الگوهای یادگیری دانش آموزان را تحلیل کنند؛ امری که پرسش های تازه ای را درباره جایگاه انسانی معلم ایجاد کرده است. مقاله حاضر با روش تحلیلی–توصیفی و بر اساس مرور پژوهش های جهانی، به بررسی پیامدهای این تحولات برای نقش معلم می پردازد و نشان می دهد که هوش مصنوعی نه جایگزین معلم، بلکه تغییر دهنده نقش اوست؛ به گونه ای که محوریت معلم از دانش محوری به طراحی یادگیری، هدایت شناختی، مدیریت هیجانات، تحلیل داده های یادگیری و تربیت اخلاقی تغییر یافته است. یافته ها نشان می دهند موفقیت آموزش آینده در گرو تجهیز معلمان به سواد داده ای، مهارت طراحی یادگیری، توانایی مدیریت کلاس های ترکیبی و درک عمیق از اخلاق فناوری است. نتیجه پژوهش این است که ارزش افزوده معلم در عصر هوش مصنوعی بیش از گذشته در تعامل انسانی، هدایت تربیتی و طراحی فرایندهای یادگیری نمود می یابد.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، نقش معلم ، طراحی یادگیری ، آموزش آینده ، تحول آموزشی ، سواد داده ای