تبیین جامعه شناختی تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی (مطالعه موردی: شهروندان استان مازندران)

موضوع اصلی پژوهش حاضر تبیین تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی با استفاده از نظریه های بازدارندگی بسط یافته استفورد و وار، یادگیری اجتماعی ایکرز و کنش موقعیتی ویکستروم است. روش تحقیق، پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. جامعه آماری تحقیق شامل افراد بالای ۱۸ سال دارنده گواهی نامه رانندگی در استان مازندران بود که ۴۰۰ نفر از آن ها با شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته های توصیفی نشان داد که بیش ترین تخلفات انجام شده پاسخگویان در دو سال اخیر، استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی و کم ترین تخلفات، عبور از چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون حاکی بود که تاثیر متغیرهای تمایل مجرمانه، جرم زایی محیط، تعاریف خنثی ساز و گریز از مجازات بر متغیر تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی معنادار است، اما تاثیر تقویت افتراقی بر این تخلف معنادار نیست. لذا مطابق با نظریه کنش موقعیتی می توان گفت که افزایش تمایل مجرمانه و جرم زایی محیط باعث افزایش میزان تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی می شود. همچنین، مطابق با نظریه بازدارندگی بسط یافته می توان اظهار کرد که گریز از مجازات با کاهش قطعیت درک شده مجازات، احتمال تخلف از قوانین را افزایش می دهد. باید اضافه نمود که اگرچه مطابق با نظریه یادگیری اجتماعی، تعاریف خنثی ساز از طریق کاهش احساس گناه می تواند منجر به تکرار تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی گردد، اما تقویت افتراقی این پیامد را به دنبال ندارد. این شاید به خاطر عادی سازی تخلفات و باور به عدم قطعیت مجازات در بین افراد باشد.

کلیدواژه ها:

Punishment avoidance ، Differential reinforcement ، Neutralizing definitions ، The Criminogeneity of setting ، Criminal propensity ، Traffic law violations. ، گریز از مجازات ، تقویت افتراقی ، تعاریف خنثی ، ساز ، جرم زایی محیط ، تمایل مجرمانه ، تخلف از قوانین راهنمایی و رانندگی