بررسی جامعه شناختی ترک تحصیل درمدارس

ترک تحصیل، به مثابه یکی از پیچیده ترین و دیرپاترین آسیب های نظام آموزشی، پدیده ای تک بعدی نیست و نمی توان آن را صرفا به ناکامی فردی دانش آموز فروکاست. این پدیده، در واقع، آینه ای است که نابرابری های ساختاری، شکاف های طبقاتی و بن بست های اجتماعی را بازمی تاباند. مقاله حاضر با اتخاذ یک رویکرد جامعه شناختی و با استفاده از روش مرور ادبیات و تحلیل کیفی منابع، به کالبدشکافی علل و پیامدهای ترک تحصیل در ایران می پردازد. این پژوهش استدلال می کند که ترک تحصیل بیش از آنکه یک انتخاب باشد، یک «اجبار ساختاری» است که ریشه در عواملی چون فقر اقتصادی، فقدان سرمایه فرهنگی و اجتماعی خانواده، نارسایی های نظام آموزشی در مواجهه با تنوعات فرهنگی و منطقه ای، و همچنین بازتولید کلیشه های جنسیتی و قومیتی دارد. یافته ها نشان می دهد که نظریات جامعه شناسانی چون بوردیو در باب «سرمایه فرهنگی» و «بازتولید اجتماعی» و نظریات تضاد، چارچوب تحلیلی قدرتمندی برای فهم این پدیده فراهم می آورند. مدرسه، به عنوان یک نهاد اجتماعی، ناخواسته به میدانی برای بازتولید نابرابری ها بدل شده و دانش آموزان متعلق به گروه های فرودست اقتصادی و اجتماعی را به صورت سیستماتیک به حاشیه رانده و در نهایت از چرخه آموزش خارج می کند. در پایان، مقاله با عبور از راه حل های فردمحور، مجموعه ای از پیشنهادات کاربردی در سه سطح کلان (سیاست گذاری)، میانی (مدرسه) و خرد (خانواده و جامعه محلی) برای مقابله ریشه ای با این معضل اجتماعی ارائه می دهد

کلیدواژه ها:

ترک تحصیل ، نابرابری آموزشی ، جامعه شناسی آموزش و پرورش ، بازتولید اجتماعی ، سرمایه فرهنگی ، حاشیه نشینی