بررسی فحشا در ایران در دوره غزنویان تا خوارزمشاهیان؛ عوامل، ساختار و پیامدها

پژوهش حاضر با عنوان «بررسی فحشا در ایران در دوره غزنویان تا خوارزمشاهیان؛ عوامل، ساختار و پیامدها»، تلاشی است برای تحلیل ریشه ای یکی از پدیده های اجتماعی کمتر کاویده شده در تاریخ ایران میانه. این تحقیق، فحشا را نه به عنوان رفتار فردی بلکه به منزله بازتابی از ساخت قدرت، نظام طبقاتی و بحران های اخلاقی و اقتصادی آن دوران بررسی می کند. با تکیه بر متون تاریخی، گزارش های درباری و منابع ادبی، پژوهش نشان می دهد که فحشا در بستر نابرابری اقتصادی، فقر زنان، جنگ های منطقه ای و تجمل گرایی درباری شکل گرفت و در قالب روابط کنیزی، مطربی و مجالس بزم، به بخشی از ساختار اجتماعی تبدیل شد. هم زمان، رابطه نزدیک میان دین و سلطه سیاسی در مشروعیت بخشی ظاهری به اخلاق نقش دوگانه ای ایفا کرد؛ از یک سو، منع دینی فحشا به تظاهر و نفاق اخلاقی انجامید و از سوی دیگر، رفتار درباریان آن را به رسم پنهان قدرت بدل ساخت. یافته های پژوهش همچنین نشان می دهد که پیامدهای این پدیده، فراتر از حیطه اخلاقی، سبب فروپاشی اعتماد اجتماعی، تضعیف نهاد خانواده و گسترش شیءانگاری زن در فرهنگ عمومی شد. بنابراین، فحشا در این دوره نه یک انحراف فردی، بلکه نشانه ای از فروپاشی وجدان جمعی و آغاز بحران هویت فرهنگی در جامعه ایرانی بود.

کلیدواژه ها:

فحشا ، دوره غزنویان ، خوارزمشاهیان ، نابرابری اجتماعی ، اخلاق و قدرت ، دربار شرقی و تاریخ اجتماعی ایران