چالش های آموزشی و مدیریتی مدارس شبانه روزی متوسطه دوم در ایران: تحلیل نظام مدیریتی، کیفیت یادگیری و راهکارهای بهبود

مدارس شبانه روزی متوسطه دوم، به عنوان سازوکاری کلیدی برای تحقق عدالت آموزشی در مناطق کم برخوردار ایران، همواره زیر ذره بین توجه سیاست گذاران آموزشی بوده اند. با وجود این اهمیت استراتژیک، این مدارس با مجموعه ای پیچیده از چالش های آموزشی و مدیریتی مواجه هستند که تحقق کامل اهداف کیفی نظام تعلیم و تربیت را با موانعی جدی روبه رو ساخته است. این پژوهش با هدف شناسایی، تحلیل و ارائه راهکارهای عملیاتی برای غلبه بر این چالش ها تدوین شده است. روش پژوهش حاضر، ترکیبی توصیفی–تحلیلی مبتنی بر مرور نظام مند ادبیات و تحلیل محتوای کیفی داده های میدانی (مصاحبه های نیمه ساختاریافته با مدیران و معلمان) و داده های اسنادی طی بازه زمانی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ است. یافته های پژوهش نشان داد که چالش های آموزشی عمدتا در ابعاد کیفیت تدریس معلم، انگیزه تحصیلی دانش آموزان، و فقدان رویکردهای یادگیری فعال متمرکز هستند. در حوزه مدیریت، اصلی ترین موانع شامل ساختار بودجه ای ناکارآمد، کمبود نیروی انسانی متخصص غیرآموزشی (مشاوران و مربیان)، و ضعف در سیستم نظارتی متمرکز است که مانع از انعطاف پذیری مورد نیاز مدارس می شود (کریمی، ۲۰۲۱). بر اساس نتایج، راهکارهایی نظیر تقویت استقلال مالی و مدیریتی، اجرای برنامه های توسعه حرفه ای تخصصی برای معلمان شبانه روزی، و تمرکز بر ایجاد “محیط امن روانی و اجتماعی” در خوابگاه ها پیشنهاد می گردد. اجرای راهکارهای سیاستی پیشنهادی، می تواند گام موثری در جهت افزایش بهره وری و ارتقای کیفیت خروجی های آموزشی مدارس شبانه روزی باشد.

کلیدواژه ها:

مدارس شبانه روزی ، آموزش متوسطه دوم ، چالش های مدیریتی ، کیفیت یادگیری ، عدالت آموزشی ، مدیریت مدرسه