ارزیابی پایداری ژنتیکی گونه های کلیدی در اکوسیستم های جنگلی تحت فشار قطع درختان و تغییر کاربری زمین

حفظ تنوع ژنتیکی گونه های کلیدی در اکوسیستم های جنگلی، به ویژه در مواجهه با فشارهای ناشی از قطع غیرمجاز درختان و تغییرات کاربری زمین، یکی از مسائل حیاتی در زمینه مدیریت پایدار منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست است. گونه های کلیدی، با نقش های اکولوژیکی ویژه، نه تنها ساختار و عملکرد اکوسیستم های جنگلی را حفظ می کنند بلکه بر پایداری و انعطاف پذیری زیستگاه ها در برابر تغییرات محیطی تاثیر مستقیم دارند. فشارهای انسانی نظیر برداشت چوب، گسترش اراضی کشاورزی و شهرسازی باعث کاهش جمعیت، تکه تکه شدن زیستگاه ها و کاهش جریان ژن میان جمعیت ها می شوند که در نهایت تنوع ژنتیکی گونه ها را تهدید می کند. در این مطالعه، با استفاده از ابزارهای مولکولی و ژنتیکی، داده های جمعیتی و مدل سازی اکولوژیکی، پایداری ژنتیکی گونه های کلیدی در چند اکوسیستم جنگلی تحت فشار بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که گونه های حساس به تغییرات زیستگاهی و کاهش جمعیت، بیشترین آسیب را از فرایندهای تکه تکه شدن و از دست رفتن تنوع ژنتیکی می بینند و گونه های مقاوم تر، با توانایی پراکندگی و بازسازی سریع، تا حدودی ظرفیت تحمل تغییرات محیطی را دارند. این پژوهش اهمیت حفظ ساختار ژنتیکی و جریان ژن، طراحی مناطق حفاظت شده استراتژیک و به کارگیری اقدامات مدیریتی هدفمند برای گونه های کلیدی را نشان می دهد و مسیرهای سیاست گذاری و برنامه ریزی حفاظتی برای اکوسیستم های جنگلی آسیب پذیر را روشن می کند.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، گونه های کلیدی ، پایداری ژنتیکی ، قطع درختان ، تغییر کاربری زمین ، اکوسیستم های جنگلی ، جریان ژن ، مدیریت حفاظتی ، تکه تکه شدن زیستگاه ، ارزیابی جمعیتی