بررسی چالش های آموزش مجازی و یادگیری آنلاین در مدارس ایران

با توسعه فناوری های ارتباطی و ضرورت بهره مندی از زیست بوم دیجیتال، آموزش مجازی و یادگیری آنلاین در مدارس ایران به ویژه پس از شیوع کرونا به یکی از جریان های اصلی نظام آموزشی تبدیل شده است. با این حال، استقرار آموزش مجازی با چالش های جدی مواجه است. از مهم ترین موانع می توان به عدم دسترسی عادلانه به اینترنت پرسرعت و ابزارهای هوشمند در مناطق محروم، شکاف دیجیتال میان دانش آموزان، و توانمندی ناکافی معلمان در بهره گیری از فناوری های آموزشی نوین اشاره کرد (نظام آموزشی، ۱۴۰۰). همچنین، کاهش تعامل اجتماعی و مشارکت در کلاس درس، افت انگیزه تحصیلی، و افزایش اضطراب و تنهایی دانش آموزان از پیامدهای آموزش تماما آنلاین شناخته می شود.ضمن آنکه ضعف در محتوای غنی شده و فقدان مدل های ارزشیابی متناسب با محیط مجازی، اغلب به کاهش کیفیت یادگیری و ابهام در سنجش واقعی پیشرفت تحصیلی منجر می گردد. مشکلات فنی سامانه های آموزشی، حمایت ناکافی خانواده ها به ویژه در خانواده های با سطح سواد پایین، و فرهنگ سازی ناکافی پیرامون مسئولیت پذیری دانش آموزان در فضای مجازی از دیگر موانع اساسی به شمار می روند.بر اساس رویکرد اکولوژیکی برونفنبرنر، این چالش ها در سطوح خرد (دانش آموز، معلم، خانواده)، میانه (مدرسه، نهادهای حمایتی) و کلان (سیاست و زیرساخت) نمود دارند؛ به همین روی، برای ارتقای کیفیت آموزش مجازی در ایران، توسعه زیرساخت های فناورانه، آموزش تخصصی معلمان، بومی سازی محتوای دیجیتال، حمایت روانی اجتماعی دانش آموزان، مشارکت خانواده و تدوین الگوهای ارزشیابی مناسب، امری راهبردی است. آینده موفق آموزش آنلاین مستلزم رویکردی عدالت محور، شبکه ای و همه جانبه بوده تا علاوه بر رفع موانع فعلی، زمینه فرصت های نوآورانه یادگیری را برای همه دانش آموزان کشور فراهم آورد.