بهره گیری از همسالان در فرایند یاددهی - یادگیری

در دهه های اخیر، بهره گیری از همسالان در فرایند یاددهی-یادگیری به عنوان یکی از موثرترین راهبردهای آموزشی مورد توجه پژوهشگران، سیاست گذاران آموزشی و معلمان قرار گرفته است. این رویکرد، که با عنوان یادگیری همتایان یا آموزش همسالان نیز شناخته می شود، مبتنی بر تعامل فعال دانش آموزان با یکدیگر و انتقال تجربیات، دانش و مهارت ها میان اعضای گروه همسال است. نتایج مطالعات متعدد نشان می دهد که شرکت در گروه های آموزشی همسالان می تواند به ارتقاء انگیزه، بهبود عملکرد تحصیلی، توسعه مهارت های اجتماعی، تقویت اعتماد به نفس و افزایش خودکارآمدی در دانش آموزان بینجامد. همچنین، این شیوه فرصتی ارزشمند برای آموزش مهارت های همکاری، مسئولیت پذیری، تفکر انتقادی و حل مسئله فراهم می آورد.پیاده سازی یادگیری مبتنی بر همسالان در کلاس درس، ضمن فراهم ساختن فضایی پویا و مشارکتی، به رفع برخی چالش های رایج از جمله عدم مشارکت فعال، بی انگیزگی و تنوع سطوح یادگیری کمک می کند. با این حال، اجرای موثر این راهبرد مستلزم توجه به نکات مهمی نظیر آموزش نقش راهبر گروه به دانش آموزان، پایش فرآیند گروهی توسط معلم، تقویت فرهنگ گفت وگو و عدم تبعیض در گروه های همسال و ارزیابی منصفانه یادگیری فردی و گروهی است. پژوهش ها حاکی از آن است که به کارگیری هوشمندانه مکانیزم های همسال یاران به افزایش یادگیری عمیق و پایدار و نیز کاهش نابرابری تحصیلی منجر می شود.از چالش های مطرح در این حوزه می توان به تفاوت در توانمندی اعضا، ریسک ایجاد سلطه گری فردی، احتمال بروز تعارض و دشواری در ارزیابی کیفی دستاوردهای گروهی اشاره کرد که با طراحی دقیق ساختار گروه ها، تعیین هدف های آموزشی روشن و هدایت دائمی معلم تا حد زیادی قابل رفع هستند.در نهایت، نتایج این ارزیابی ها بیانگر آن است که بهره گیری هدفمند از همسالان، نه تنها موجب اعتلای یادگیری فردی و جمعی، بلکه به عدالت آموزشی و تقویت سرمایه اجتماعی در مدرسه نیز کمک می نماید. بنابراین، توجه ویژه نظام های آموزشی به این رویکرد و فراهم سازی زیرساخت های اجرایی آن، نقش بسزایی در توسعه کیفیت آموزشی و تربیتی ایفا می کند.