چگونه توانستم با استفاده از آزمایش های کم هزینه و دست ساز، درک مفهومی دانش آموزان از مباحث فیزیک را افزایش دهم؟

هدف این اقدام پژوهی، افزایش درک مفهومی دانش آموزان از مباحث پایه فیزیک با بهره گیری از آزمایش های کم هزینه و دست ساز بود. بررسی های اولیه نشان داد که دانش آموزان در فهم واقعی مفاهیمی مانند نیرو، فشار، چگالی، گرانش، انرژی و سازوکارهای ساده فیزیکی دچار ضعف بوده و اغلب به حفظیات متکی هستند. محدودیت امکانات آزمایشگاهی نیز به عنوان یکی از موانع اصلی یادگیری عمیق تشخیص داده شد. بر این اساس، مجموعه ای از فعالیت های تجربی با استفاده از وسایل ساده ای همچون نی، بطری پلاستیکی، چوب، سرنگ، بادکنک، آهن ربا و مواد بسیار ارزان قیمت طراحی و اجرا گردید. فرایند مداخله شامل ساخت ابزارهای دست ساز، اجرای گروهی آزمایش ها، هدایت دانش آموزان در فرایند مشاهده – پیش بینی – تحلیل، و ارائه بازخوردهای اصلاحی بود. داده های گردآوری شده از طریق آزمون های قبل و بعد، کاربرگ های عملی، مشاهدات مستقیم، و گفت وگوهای کلاسی نشان داد که دانش آموزان پس از تجربه این فعالیت ها توانستند مفاهیم فیزیکی را با دقت و عمق بیشتری توضیح دهند، خطاهای مفهومی کاهش یافت و سطح علاقه و مشارکت آنان به طور چشمگیری افزایش پیدا کرد. نتایج نهایی نشان داد که استفاده هدفمند از آزمایش های کم هزینه نه تنها محدودیت امکانات را جبران می کند، بلکه موجب یادگیری عمیق، تقویت مهارت مشاهده، افزایش توان تبیین پدیده ها و ایجاد نگرش مثبت نسبت به فیزیک می شود. این الگو می تواند در مدارس فاقد امکانات آزمایشگاهی نیز به عنوان یک راهکار عملی و اثربخش مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

آزمایش های کم هزینه ، یادگیری مفهومی ، فیزیک پایه ، فعالیت های دست ساز ، یادگیری اکتشافی ، مشارکت دانش آموزان ، اقدام پژوهی