نقش هوش هیجانی معلمان در ارتقای انگیزه و یادگیری دانش آموزان نسل آینده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش هوش هیجانی معلمان در ارتقای انگیزه و یادگیری دانش آموزان با تمرکز بر مقتضیات آموزش آینده محور بود. مطالعه به روش توصیفی–همبستگی انجام شد. نمونه شامل ۱۲۰ معلم و ۳۶۰ دانش آموز (سه دانش آموز برای هر معلم) از مقاطع متوسطه اول به صورت نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. هوش هیجانی معلمان با پرسشنامه بار–آن (نسخه معلمان) سنجیده شد؛ انگیزه تحصیلی دانش آموزان با مقیاس والرند (AMS) و یادگیری با دو شاخص مشارکت یادگیری (مقیاس درگیری تحصیلی) و معدل نیم سال اندازه گیری گردید. برای تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون، رگرسیون سلسله مراتبی و میانجی گری بوت استرپ استفاده شد. نتایج نشان داد بین هوش هیجانی معلمان و انگیزه تحصیلی دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (r=۰.۴۲, p<۰.۰۰۱) و مولفه های «خودتنظیمی» و «همدلی» قوی ترین همبستگی را نشان دادند. همچنین بین هوش هیجانی معلمان و یادگیری دانش آموزان (مشارکت یادگیری و معدل) رابطه مثبت معناداری مشاهده شد (به ترتیب r=۰.۳۷ و r=۰.۳۱؛ p<۰.۰۰۱). در رگرسیون، هوش هیجانی معلم پس از کنترل متغیرهای سن، سابقه، اندازه کلاس و پایگاه اقتصادی–اجتماعی، انگیزه تحصیلی (β=۰.۳۸, p<۰.۰۰۱) و شاخص های یادگیری (β=۰.۲۴ تا ۰.۲۹, p<۰.۰۱) را پیش بینی کرد. تحلیل میانجی گری نشان داد اثر هوش هیجانی معلم بر یادگیری تا حدی از مسیر افزایش انگیزه دانش آموزان اعمال می شود (اثر غیرمستقیم ۰.۱۱؛ CI بوت استرپ ۹۵٪: ۰.۰۶ تا ۰.۱۸). بر اساس یافته ها، تقویت شایستگی های هیجانی–اجتماعی معلمان می تواند اهرمی کارآمد برای ارتقای انگیزه و کیفیت یادگیری دانش آموزان در مدرسه های آینده گرا باشد. پیشنهاد می شود برنامه های تربیت معلم و توسعه حرفه ای، آموزش سیستماتیک مهارت های خودآگاهی، خودتنظیمی، همدلی و ارتباط موثر را در قالب کارگاه های مبتنی بر تمرین و بازخورد مستمر ادغام کنند.

کلیدواژه ها:

هوش هیجانی معلمان ، انگیزه تحصیلی ، یادگیری دانش آموزان ، آموزش آینده محور ، مهارت های قرن بیست و یکم