کاربرد بازی سازی در تدریس مبحث هندسه برای افزایش مشارکت و تثبیت مفاهیم هندسی

در سال های اخیر، روند آموزش ریاضی و به ویژه مبحث هندسه در مدارس با چالش هایی از قبیل بی انگیزگی، یادگیری سطحی و عدم مشارکت فعال دانش آموزان مواجه شده است. پژوهشگران حوزه ی آموزش ریاضی معتقدند که روش های سنتی تدریس، هرچند مبتنی بر نظم و قواعد منطقی است، اما نمی تواند به تنهایی زمینه ساز درگیری ذهنی و عاطفی یادگیرندگان شود. از این رو، به کارگیری رویکردهای نوین همچون «بازی سازی آموزشی» در سال های اخیر به عنوان راهکاری موثر برای ایجاد انگیزش، مشارکت و پایداری مفاهیم در حافظه ی دانش آموزان مورد توجه قرار گرفته است.بازی سازی به عنوان فرآیندی تعریف می شود که در آن عناصر، ساختارها و منطق بازی ها در محیط های غیربازی، مانند آموزش، به کار گرفته می شود تا یادگیری را جذاب تر و فعال تر سازد. در تدریس هندسه، که نیازمند درک فضایی، تجسم ذهنی و ارتباط میان مفاهیم انتزاعی و عینی است، بازی سازی می تواند به ویژه موثر باشد، زیرا یادگیری را از حالت انتزاعی صرف به تجربه ی عملی و تعاملی تبدیل می کند. افزون بر این، بازی های آموزشی فرصت بازخورد فوری، چالش تدریجی و رقابت سالم را فراهم می آورند و از این طریق، به افزایش توجه و تمرکز دانش آموزان کمک می کنند.در این پژوهش کیفی، هدف بررسی تجربه ی معلمان و دانش آموزان از به کارگیری بازی سازی در تدریس مفاهیم هندسی پایه های متوسطه بود. رویکرد پژوهش پدیدارشناسی تفسیری بوده و داده ها از طریق مصاحبه ی نیمه ساختاریافته با ۱۲ معلم و ۲۴ دانش آموز جمع آوری شد. تحلیل داده ها بر اساس کدگذاری سه مرحله ای (باز، محوری و گزینشی) انجام شد تا مضامین اصلی مرتبط با تاثیر بازی سازی بر یادگیری هندسه استخراج شود. نتایج نشان داد که بازی سازی نه تنها موجب افزایش علاقه و مشارکت دانش آموزان در فعالیت های کلاسی می شود، بلکه درک آنان از روابط و خواص اشکال هندسی را نیز تعمیق می بخشد.علاوه بر این، یافته ها حاکی از آن بود که استفاده از عناصر بازی همچون امتیازدهی، رقابت گروهی، ماموریت های مرحله ای و پاداش های آموزشی موجب می شود تا فضای یادگیری از حالت انفعالی خارج شده و تعامل میان دانش آموزان و معلمان افزایش یابد. همچنین، بازی سازی در تدریس هندسه به تقویت تفکر تحلیلی، انعطاف پذیری شناختی و پایداری یادگیری منجر می گردد.بر اساس تحلیل تجارب مشارکت کنندگان، بازی سازی سبب شده است که دانش آموزان نسبت به درک روابط بین اشکال، تقارن ها، زاویه ها و حجم ها دیدی عمیق تر و کاربردی تر پیدا کنند. معلمان نیز گزارش داده اند که در کلاس هایی که از بازی سازی استفاده شده، میزان غیبت، بی توجهی و اضطراب امتحان به طور محسوسی کاهش یافته است. در نهایت، نتایج این پژوهش نشان می دهد که بازی سازی می تواند به عنوان ابزاری راهبردی در آموزش هندسه به کار رود تا از طریق ارتقای مشارکت و تثبیت مفاهیم، کیفیت یادگیری ریاضی در مدارس بهبود یابد.این مطالعه تاکید می کند که آموزش هندسه نیازمند بازنگری در شیوه های سنتی است و با ترکیب عناصر بازی در فرآیند تدریس می توان بسترهایی برای پرورش تفکر فضایی، انگیزه درونی و خودکارآمدی دانش آموزان فراهم آورد.

کلیدواژه ها:

بازی سازی ، آموزش هندسه ، مشارکت دانش آموزان ، تثبیت یادگیری ، انگیزش تحصیلی