بررسی نقش قصه خوانی در پرورش سواد هیجانی دیجیتال در میان دانش آموزان ابتدایی

در عصر حاضر، حضور روزافزون فناوری های دیجیتال در زندگی کودکان، به ویژه دانش آموزان ابتدایی، ضرورت توجه به مهارت های غیرشناختی همچون سواد هیجانی دیجیتال را دوچندان کرده است. این مفهوم، توانایی شناخت، مدیریت و بیان هیجانات در بسترهای آنلاین و دیجیتال را شامل می شود و نقش مهمی در تعاملات سالم و مسئولانه در محیط های مجازی دارد. یکی از راهکارهای خلاقانه و اثربخش برای پرورش این مهارت، استفاده از قصه خوانی به ویژه در قالب های دیجیتال و چندرسانه ای است. قصه خوانی با بهره گیری از عناصر روایی، تصویرسازی ذهنی و موقعیت های شبیه سازی شده، فرصت هایی را برای تجربه هیجانی، همدلی و خودآگاهی فراهم می سازد. در این مقاله که با رویکرد تحلیلی-کتابخانه ای انجام شده است، با مرور و تحلیل منابع علمی بین المللی و ملی، رابطه میان قصه خوانی و توسعه سواد هیجانی دیجیتال در کودکان بررسی می شود. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که ادغام قصه خوانی با فناوری های دیجیتال، علاوه بر جذابیت و انگیزش یادگیری، موجب تقویت مهارت های شناسایی و تنظیم هیجان، کاهش اضطراب، افزایش همدلی و بهبود ارتباطات آنلاین می گردد. همچنین، یافته ها بیانگر آن است که قصه های دیجیتال به دلیل قابلیت تعاملی، چندحسی و انعطاف پذیری در ارائه محتوا، بستر مناسبی برای تمرین مهارت های اجتماعی–هیجانی در محیط های امن و کنترل شده فراهم می کنند. با وجود این، بررسی ها نشان می دهد که تحقیقات موجود اغلب بر اثرات کلی قصه خوانی متمرکز بوده و کمتر به پیوند مستقیم آن با سواد هیجانی دیجیتال پرداخته اند؛ به همین دلیل، خلا پژوهشی قابل توجهی در این حوزه وجود دارد. بر این اساس، این مقاله ضمن شناسایی ابعاد و مولفه های کلیدی، مدلی مفهومی برای ادغام قصه خوانی در برنامه های آموزش سواد هیجانی دیجیتال در مقطع ابتدایی ارائه می دهد. در پایان، پیشنهاداتی کاربردی برای معلمان، طراحان محتوای آموزشی و سیاست گذاران حوزه آموزش مطرح می شود تا بتوانند با استفاده از ظرفیت قصه خوانی، کودکان را برای حضور آگاهانه و مسئولانه در جهان دیجیتال توانمند سازند.

کلیدواژه ها:

قصه خوانی ، سواد هیجانی دیجیتال ، آموزش ابتدایی ، مهارت های اجتماعی- هیجانی ، داستان دیجیتال.