مدل فرسودگی شغلی بر اساس هویت شغلی با نقش واسطه ای تعهد شغلی

زمینه و هدف: فرسودگی شغلی از عوامل کلیدی در تضعیف کیفیت عملکرد معلمان و کاهش اثربخشی آموزشی آنان است و شناسایی سازوکارهای تاثیرگذار بر آن می تواند نقش مهمی در بهبود شرایط شغلی معلمان ایفا کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان برازش مدل مفهومی فرسودگی شغلی بر اساس هویت شغلی با نقش واسطه ای تعهد شغلی و آزمون آن با مدل تجربی انجام شد.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی معلمان دوره دوم ابتدایی مدارس دولتی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ به تعداد ۲۹۶ نفر بود که بر پایه جدول مورگان و با روش نمونه گیری در دسترس، تعداد ۱۶۵ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ و جکسون (۲۰۰۸)، پرسشنامه هویت شغلی شاویردی و حیدری (۱۳۹۵) و پرسشنامه تعهد شغلی شافلی و باکر (۲۰۰۳) بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و نرم افزار SmartPLS برای سنجش برازش مدل تحلیل شدند. یافته ها: نتایج آماری نشان داد که میان متغیرهای هویت شغلی ، تعهد شغلی و فرسودگی شغلی و ابعاد آن ها رابطه ای معنادار در سطح خطای کمتر از ۰/۰۱ وجود دارد. اثر مستقیم هویت شغلی بر تعهد شغلی (β=۰/۸۵۶، p=۰/۰۰۱) و اثر مستقیم تعهد شغلی بر فرسودگی شغلی (β= -۰/۵۸۰، p=۰/۰۰۱) مثبت و معنادار بود. همچنین اثر غیرمستقیم هویت شغلی بر فرسودگی شغلی از طریق تعهد شغلی (β=۰/۵۳۰، p<۰/۰۰۰۱) معنا دار گزارش شد. با این حال، اثر مستقیم هویت شغلی بر فرسودگی شغلی (β= -۰/۱۲۵، p=۰/۴۱۷) معنادار نبود. بررسی اندازه اثر نیز نشان داد که هویت شغلی بیشترین اثر را بر تعهد شغلی (f²=۰/۷۴۸) و دل بستگی شغلی (f²=۰/۹۳۲) دارد، درحالی که اثر آن بر فرسودگی شغلی بسیار ضعیف است (f²=۰/۰۰۸). نتایج: تمامی فرضیه های پژوهش، به جز اثر مستقیم هویت شغلی بر فرسودگی شغلی، تایید شدند. ازاین رو می توان نتیجه گرفت که مدل مفهومی ارائه شده با مدل تجربی برازش کامل ندارد و تعهد شغلی نقش واسطه ای موثری در ارتباط بین هویت شغلی و فرسودگی شغلی ایفا می کند.

کلیدواژه ها:

فرسودگی شغلی ، تعهد شغلی ، هویت حرفه ای