اقدام پژوهی : چگونه توانستیم با شیوه های نوین ارزشیابی استرس و اضطراب امتحانات دانش آموزان را در آزمون های ریاضی بهبود بخشیم؟

یادگیری موثر، زمانی به وقوع می پیوندد که دانش آموزان در فضایی آرام، پویا و به دور از فشارهای روانی قرار گیرند، چرا که «اضطراب امتحان» یکی از عوامل مهمی است که نه تنها عملکرد تحصیلی دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه می تواند اعتماد به نفس و انگیزه ی آنان را نیز کاهش دهد (هومن، ۱۳۸۰). در این میان، درس ریاضی به دلیل ساختار تحلیلی و انتزاعی اش، بیش از سایر دروس، زمینه ساز اضطراب در میان دانش آموزان است. مشاهده ی مکرر بی قراری ها، نگرانی ها و افت عملکرد در آزمون های ریاضی ما را بر آن داشت تا به دنبال راهی برای کاهش این فشار روانی باشیم و در عین حال، روشی برای ارزشیابی طراحی کنیم که هم دقیق باشد و هم از تنش و نگرانی بکاهد.[۱]ما چهار نفر از دبیران ریاضی در مقاطع متوسطه ی اول و دوم، طی سال های اخیر با دانش آموزانی مواجه بوده ایم که با وجود آمادگی نسبی برای آزمون های ریاضی، به دلیل نگرانی های مفرط از نتیجه، قادر به نمایش توانمندی های واقعی خود نبوده اند. این مسئله از خلال گفت وگوهای انفرادی، بازخوردهای کلاسی و مشاهدات مستقیم در حین آزمون ها برای ما آشکار شد. از طرفی، سبک سنتی ارزشیابی که مبتنی بر آزمون های کتبی یک نفره و زمان دار است، خود به تنهایی عاملی تشدیدکننده در ایجاد این اضطراب به شمار می آید. همین مسئله ما را به تفکر واداشت که آیا می توان با بهره گیری از شیوه های نوین، مشارکتی و تعاملی در ارزشیابی، به کاهش سطح اضطراب کمک کرد؟انگیزه ی اصلی ما برای انجام این اقدام پژوهی، کمک به دانش آموزانی بود که نه از سر ناتوانی، بلکه به دلیل فشارهای روانی ناشی از آزمون، از نشان دادن استعداد واقعی خود بازمی ماندند. هدف ما این بود که با طراحی ارزشیابی های جایگزین و کم استرس مانند آزمون های گروهی، پروژه محور، استفاده از بازی های ریاضی و بازخوردهای توصیفی، هم یادگیری معنادار را تقویت کنیم و هم از شدت اضطراب بکاهیم. این پژوهش تلاشی است برای یافتن پاسخی به این پرسش که آیا شیوه های نوین ارزشیابی می توانند بستری فراهم کنند که در آن دانش آموزان با آرامش و اعتماد به نفس بیشتری در آزمون های ریاضی شرکت کنند و عملکردی نزدیک تر به واقعیت داشته باشند؟