پیش بینی و مدلسازی ریسکهای ایمنی در شرکتهای توزیع نیروی برق با استفاده از یادگیری ماشین و تحلیل داده های کلان

صنعت توزیع نیروی برق به عنوان یکی از زیرساختهای حیاتی کشور با مجموعه ای از ریسک های ایمنی پیچیده و منحصر به فرد برای کارکنان عملیاتی خود، به ویژه سیمبانان و تکنسینها همراه است. خطراتی نظیر کار در ارتفاع، برق گرفتگی، سقوط اشیاء، شرایط جوی نامساعد و فرسودگی تجهیزات همواره ایمنی نیروی انسانی را تهدید می کند. رویکردهای سنتی مدیریت HSE که عمدتا بر اساس تحلیل حوادث رخ داده و شاخص های پس نگر Lagging Indicators عمل میکنند برای پیشگیری فعالانه از این حوادث کافی نیستند. این چالش ضرورت حرکت به سوی پارادایم نوین ایمنی پیشبین (Predictive Safety را در شرکتهای توزیع برق بیش از پیش آشکار می سازد. فناوریهای نوظهور هوش مصنوعی به ویژه یادگیری ماشین (Machine Learning) و تحلیل داده های کلان Big Data)، ابزارهای قدرتمندی برای تحقق این هدف فراهم آورده اند. این مقاله یک چارچوب مفهومی برای پیش بینی هوشمند ریسک های ایمنی در عملیات شرکتهای توزیع نیروی برق، با نگاهی ویژه به شرایطی مشابه شرکت توزیع نیروی برق استان همدان ارائه میدهد چارچوب پیشنهادی بر تجمیع و تحلیل داده های متنوعی از منابع اطلاعاتی موجود استوار است؛ از جمله گزارشهای حوادث و شبه حوادث، سوابق بازرسی های ایمنی خطوط و پستها، داده های تعمیر و نگهداری تجهیزات مانند سن و نوع ترانسفورماتورها و مقره ها)، داده های جغرافیایی (GIS) اطلاعات شرایط آب وهوایی (دما، باد، رطوبت و داده های مرتبط با نیروی انسانی مانند سابقه کار و دوره های آموزشی). در این مدل با استفاده از الگوریتمهای یادگیری ماشین به خصوص تکنیک های پردازش زبان طبیعی (NLP) برای تحلیل گزارشهای متنی و الگوریتمهای طبقه بندی مانند جنگل تصادفی (Random Forest) و گرادیان بوستینگ (Gradient Boosting الگوهای پنهان منجر به حوادث شناسایی میشوند. خروجی نهایی این سیستم یک مدل پیشبین است که میتواند با تحلیل ترکیبی از عوامل احتمال وقوع یک حادثه (مثلا سقوط از پایه یا برق گرفتگی را در یک ماموریت کاری خاص پیش بینی کند این اطلاعات به مدیران ایمنی و سرپرستان تیم های عملیاتی اجازه میدهد تا اقدامات پیشگیرانه و هدفمند مانند تخصیص تجهیزات حفاظتی ویژه، بازبینی دستور کار، یا به تعویق انداختن عملیات در شرایط پرخطر را اتخاذ نمایند پیاده سازی چنین سیستمی گامی استراتژیک در جهت کاهش حوادث، حفاظت از سرمایه های انسانی و ارتقاء فرهنگ ایمنی از یک حالت واکنشی به یک رویکرد داده محور و پیشگیرانه در صنعت توزیع نیروی برق خواهد بود.

کلیدواژه ها:

ایمنی برق ، شرکت توزیع نیروی برق ، پیش بینی حوادث ، یادگیری ماشین ، تحلیل دادههای ، کلان مدیریت ریسک HSE ، هوش مصنوعی