آموزش مبتنی بر بازی: تاثیر آن در یادگیری و توسعه مهارت های اجتماعی دانش آموزان

در عصر حاضر، با توجه به تحولات بنیادین در مفاهیم یاددهی-یادگیری و ظهور پارادایم های نوین در علوم تربیتی، بهره گیری از شیوه های تعاملی و فعال در آموزش بیش از پیش مورد تاکید قرار گرفته است. یکی از موثرترین راهبردهای نوین آموزشی که قابلیت ایجاد تغییرات کیفی در فرآیند یادگیری را دارد، آموزش مبتنی بر بازی است. این نوع آموزش، با تلفیق عناصر انگیزشی، شناختی، عاطفی و اجتماعی، نه تنها موجب تعمیق مفاهیم در ذهن فراگیران می شود، بلکه بستر مناسبی برای تقویت مهارت های نرم، به ویژه مهارت های اجتماعی، فراهم می آورد. پژوهش حاضر با هدف بررسی جامع تاثیر آموزش مبتنی بر بازی بر دو مولفه ی کلیدی یادگیری مفاهیم درسی و توسعه مهارت های اجتماعی دانش آموزان دوره ابتدایی انجام شد.مطالعه از نوع ترکیبی (کمی-کیفی) و به روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی در یکی از مناطق آموزش وپرورش کشور در سال تحصیلی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ بود که از میان آن ها ۶۰ نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و در دو گروه ۳۰ نفره تقسیم شدند. مداخله آموزشی شامل طراحی یک برنامه جامع درسی با استفاده از بازی های آموزشی، حرکتی، شناختی و نقش آفرینی بود که طی ۸ هفته و در ۲۴ جلسه آموزشی پیاده سازی گردید. ابزارهای گردآوری داده ها شامل: (۱) آزمون عملکردی یادگیری دروس علوم و ریاضی، (۲) پرسش نامه استاندارد مهارت های اجتماعی (SSRS)، و (۳) چک لیست مشاهده رفتارهای اجتماعی بود. داده های کمی با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس (ANCOVA) و داده های کیفی با تحلیل مضمون (Thematic Analysis) بررسی شدند.یافته های پژوهش نشان داد که گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل در مولفه های یادگیری مفهومی، تمرکز ذهنی، تعامل کلامی، همکاری گروهی، احترام به قوانین و ابراز احساسات به طور معناداری بهبود یافته اند (p<۰.۰۱). علاوه بر آن، تحلیل کیفی مشاهدات معلمان و مصاحبه های انجام شده با دانش آموزان نشان داد که آموزش مبتنی بر بازی موجب افزایش مشارکت فعال، کاهش اضطراب کلاسی، تقویت عزت نفس، و بهبود توانایی حل مسئله در تعاملات اجتماعی گردیده است.