تبیین ابعاد و نشانگرهای فرهنگ و جو نوآور مدرسه در راستای تقویت نوآوری آموزشی

هدف پژوهش حاضر تبیین ابعاد و نشانگرهای فرهنگ و جو سازمانی نوآورانه در مدرسه است. نوآوری آموزشی در مدارس زمانی تحقق می یابد که محیط یاددهی–یادگیری از پشتوانه فرهنگی و جوی حمایتی برخوردار باشد و معلمان در فضایی آکنده از اعتماد، تعامل، حمایت، نقدپذیری و خلاقیت فعالیت کنند. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش به روش کیفی و بر اساس تحلیل محتوای استقرایی انجام شد و تلاش گردید تا ابعاد اصلی فرهنگ و جو نوآورانه از دل تجارب، دیدگاه ها و شواهد نظری استخراج شود. یافته ها نشان داد که فرهنگ و جو نوآور مدرسه بر پایه پنج مقوله اصلی شکل می گیرد: فرهنگ پژوهش محوری (کاربست یافته های پژوهشی، تقویت اقدام پژوهی و فراهم سازی شرایط انجام پژوهش)، فرهنگ حامی نوآوری (آزادی عمل معلمان، ارزش گذاری نوآوری، اشتراک دانش و تقویت کار تیمی)، جو گشودگی و اعتماد متقابل (ارتباطات شفاف، احساس امنیت روانی، احترام دوطرفه و فراهم کردن زمان برای بیان ایده ها)، جو خلاق و حامی نوآوری (پذیرش شکست، تشویق آزمایشگری، حمایت از ایده های نامعمول و ارتباطات سازنده)، و فرهنگ نقد و نقدپذیری (پذیرش نقد سازنده، استفاده از نقد برای بهبود عملکرد و اعتماد مدیر به قضاوت حرفه ای معلمان). نتایج پژوهش بیانگر آن است که هرگاه این مولفه ها به صورت هم افزا در مدرسه تقویت شوند، زمینه لازم برای بروز فعالیت های نوآورانه و ارتقای کیفیت آموزشی فراهم خواهد شد. این یافته ها می تواند چارچوبی کاربردی برای مدیران و سیاست گذاران آموزشی در جهت تقویت نوآوری مدرسه ای فراهم کند.

کلیدواژه ها:

خلاقیت معلمان ، نقدپذیری ، پژوهش محوری ، اعتماد و گشودگی ، نوآوری آموزشی