مقایسه دقت تشخیصی رادیوگرافی PA و CBCT در ضایعات دندانی با بهره گیری محدود از هوش مصنوعی برای استانداردسازی تصاویر

رادیوگرافی دهان و دندان طی یک قرن گذشته به عنوان یکی از بنیادی ترین ابزارهای تشخیص بالینی، نقش تعیین کننده ای در ارزیابی ضایعات پری آپیکال، پوسیدگی های پنهان، ضایعات استخوانی، تحلیل استخوان آلوئول و ارزیابی قبل و بعد از درمان داشته است. در این میان، رادیوگرافی پری آپیکال (PA) به دلیل دسترسی آسان، هزینه کم، دوز پایین تابش و کاربرد گسترده کلینیکی همچنان ابزار خط اول تشخیص محسوب می شود، اما محدودیت های آن در ابعاد سه بعدی، تداخل ساختاری، اعوجاج و عدم وضوح برخی ضایعات پنهان، باعث توسعه روش های تصویربرداری پیشرفته تری مانند CBCT شده است. تصویربرداری CBCT با فراهم سازی برداشت حجمی سه بعدی با وضوح بالا، امکان بررسی دقیق ساختارهای ریشه، تحلیل استخوان، ترک های ریشه، ضایعات پیچیده و برنامه ریزی ایمپلنت را فراهم می سازد؛ با این حال هزینه بالا، دوز پرتو بیشتر و نیاز به تفسیر تخصصی همچنان چالش محسوب می شود. هم زمان با گسترش تصویر برداری دیجیتال، استفاده محدود اما رو به رشد از الگوریتم های هوش مصنوعی برای استانداردسازی وضوح تصویر، تفکیک پذیری، کاهش نویز و افزایش قابلیت تشخیص، زمینه را برای ارتباط بین دندان پزشکی و علوم داده ایجاد کرده است؛ با این وجود در این مقاله تنها ۱۰٪ وزن تحلیل به نقش هوش مصنوعی اختصاص دارد و تمرکز اصلی بر مقایسه علمی و بالینی PA و CBCT جهت تشخیص ضایعات دندانی است. یافته های تحلیلی مقاله نشان می دهد که گرچه CBCT دقت تشخیصی بسیار بالاتری نسبت به PA دارد، اما به دلیل ملاحظات مالی، حفاظتی و بالینی، PA همچنان راهکار خطوط اول تشخیص است مگر در مواردی که پیچیدگی ضایعه نیازمند تصویربرداری حجمی باشد.

کلیدواژه ها:

رادیوگرافی دهان و دندان ، تصویربرداری پری آپیکال (PA) ، تصویربرداری CBCT ، ضایعات دندانی ، استانداردسازی تصویر ، هوش مصنوعی