کاهش پرخاشگری و تقویت رفتارهای مثبت در دانش آموزان مقطع ابتدایی

پرخاشگری در دانش آموزان مقطع ابتدایی یکی از چالش های مهم تربیتی و آموزشی است که می تواند بر پیشرفت تحصیلی، سلامت روانی، و روابط اجتماعی آنان تاثیر منفی بگذارد. این دوره سنی، مرحله ای حساس در رشد هیجانی و اجتماعی کودکان است؛ به گونه ای که شکل گیری الگوهای رفتاری پایدار و مهارت های تنظیم هیجان در این سن، نقش تعیین کننده ای در رفتارهای آینده کودک دارد. بنابراین، مدارس و اولیای تربیتی نیازمند به کارگیری راهبردهایی موثر برای کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و تقویت رفتارهای سازگارانه و مثبت هستند.هدف اصلی این پژوهش، بررسی علل بروز پرخاشگری در دانش آموزان ابتدایی و شناسایی راهکارهای عملی، آموزشی و روان شناختی برای کاهش آن و جایگزینی رفتارهای مثبت است. عوامل مختلفی همچون ویژگی های فردی کودکان (نارسایی در مهارت های ارتباطی، ضعف در کنترل هیجان، تجربه اضطراب یا ناکامی)، شرایط خانوادگی (الگوهای نامناسب رفتاری، تعارضات خانوادگی، سبک های فرزندپروری)، و محیط کلاس (کمبود قوانین واضح، ضعف مدیریت کلاس، تعاملات نامناسب با همسالان) در ایجاد و تداوم پرخاشگری نقش دارند. ازاین رو، مداخلات باید چندبعدی و هماهنگ باشند.بر اساس یافته ها و مرور ادبیات، مجموعه ای از روش های کارآمد برای کاهش پرخاشگری و تقویت رفتارهای مثبت پیشنهاد می شود. از مهم ترین آن ها می توان به آموزش مهارت های اجتماعی و ارتباطی، تقویت مهارت های حل مسئله و کنترل خشم، استفاده از نظام پاداش و تشویق برای رفتارهای مطلوب، ایجاد قوانین کلاس به صورت مشارکتی، یادگیری مبتنی بر الگو (مشاهده رفتارهای مثبت معلم و همسالان)، اجرای فعالیت های گروهی برای افزایش همکاری، و به کارگیری رویکردهای یادگیری هیجانی–اجتماعی اشاره کرد. علاوه براین، همکاری مستمر والدین با مدرسه و دریافت بازخوردهای تربیتی می تواند به شکل گیری انسجام رفتاری و کاهش رفتارهای ناهنجار کمک کند.نتایج نشان می دهد که اجرای برنامه های منظم آموزشی و تربیتی با تمرکز بر بهبود آگاهی هیجانی، تقویت خودنظم بخشی، و ایجاد فضای حمایتی در کلاس، موجب کاهش معنادار پرخاشگری و افزایش رفتارهایی همچون همکاری، مسئولیت پذیری، احترام متقابل و همدلی در دانش آموزان می شود. در نهایت، پژوهش تاکید می کند که اصلاح رفتار کودکان نه با تنبیه، بلکه با آموزش، مشارکت دادن کودک، ایجاد فرصت های تجربه رفتار مثبت و فراهم کردن محیطی امن و قابل پیش بینی امکان پذیر است.