اقتصاد سیاسی جنگ و صلح در غرب آسیا

از منظر اقتصاد  سیاسی،  جنگ و صلح در خاورمیانه با ایده­ها و منافع افراد و گروه­های دخیل پیوند و ارتباط دارد. حاکم بودن وضعیت جنگ و منازعه پایدار در این منطقه با اشغال سرزمین فلسطین توسط یهودیان با حمایت دنیای غرب و تداوم توسعه­طلبی ارضی رژیم صهیونیستی همراه با سرکوب و کشتار و تحمیل جنگ بر فلسطینی­ها، در کنار تهاجم نظامی آمریکا به عراق و افغانستان، یک حس تهدید و تحقیر دائمی در دنیای عرب و اسلام ایجاد کرده و واکنش­های زیادی را برانگیخته است. این فضای جنگ و تنش و منازعه، برقراری صلح و ثبات و دموکراسی و توسعه  و حل مسائل مربوط به فقر و بیکاری و سرخوردگی و تحقیر در جوامع خاورمیانه را ناممکن ساخته و افراد و گروه­ها و بخش­هایی از این جوامع را به حاشیه رانده و علیه غرب  برانگیخته است. استدلال اصلی مقاله حاضر این است که مدرنیته و سرمایه­داری سازمان­یافته براساس عقل ابزاری و روابط بازاری در بستر زمینه تاریخی خصومت و دشمنی میان دنیای اسلام و غرب،  برای سلطه بر دیگری تاریخی خود یعنی مسلمانان و افزایش سود کمپانی­های اسلحه سازی و رشد و رونق اقتصادی در غرب، به جنگ دامن زده و مانع برقراری صلح  در منطقه می شوند. در طرف مقابل نیز، به حاشیه­رانده و تحقیر شده­ها و قربانیان به بنیادگرایی و سلفی­گری متوسل می­شوند و با رویکردی احساسی و افراطی به خشونت و رویارویی نظامی علیه غرب اقدام نموده و غرب ستیز می­شوند که برای آنها حاصلی جز تشدید فقر و عقب ماندگی ندارد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که؛ علت اصلی را باید در سیاست­ها و اقدامات توسعه طلبانه یک طرف جست و واکنش قربانیان تنها معلول این سیاست­ها است. با این حال، واکنش فلسطینی­ها و شیعیان لبنان، از جمله حماس و جهاد اسلامی و حزب­الله، فراتر از سلفی­گری و بنیاد­گرایی است و آنها به ناگزیر به خشونت و اسحله برای دفع تجاوز و اشغال و تهاجم دائمی صهیونیست­ها، که بر آنها تحمیل شده است، متوسل شده­اند. در کل، در دو سوی دنیای اسلام و غرب، افراد و گروه­هایی که نماینده اکثریت جوامع خود هم نیستند، با ایده­ها و منافع خاصی، واقعی یا متصوره، طرفدار خشونت و جنگ هستند و مانع برقراری صلح، دموکراسی و توسعه در خاورمیانه می­شوند.

کلیدواژه ها:

کلیدواژه ها:خاورمیانه ، مدرنیته ، سرمایه داری ، بنیادگرایی ، جنگ ، صلح