بررسی مصرف فست فودها در دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه در اصفهان در سال ۱۳۹۵

با توجه به اهمیت حیاتی اصلاح رفتارهای تغذیه ای در سنین نوجوانی به منظور پیشگیری از بیماری ها در دوران بزرگسالی، برنامه ریزی در حوزه آموزش سلامت نوجوانان، خصوصا برای جلوگیری از مصرف غذاهای ناسالم مانند فست فودها، یک اقدام ضروری و پایه ای تلقی می شود. بر همین اساس، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و تعیین تاثیر یک مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری شناختی اجتماعی بر میزان مصرف فست فود در میان دانش آموزان دختر دوره اول دبیرستان های شهر اصفهان طراحی و اجرا گردید. این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی بود که بر روی ۹۲ دانش آموز در محدوده سنی ۱۲ تا ۱۴ سال انجام پذیرفت. شرکت کنندگان به صورت تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای مبتنی بر خودگزارش دهی بود که بسامد دریافت فست فود و سازه های کلیدی نظریه شناختی اجتماعی (شامل آگاهی، انتظار پیامد، ارزش پیامد و خودکارآمدی) را می سنجید. این پرسشنامه در دو مقطع زمانی، یعنی قبل و بعد از اجرای مداخله آموزشی، توسط دانش آموزان تکمیل شد. مداخله آموزشی شامل ۴ جلسه آموزشی بود که بر اساس سازه های نظریه شناختی اجتماعی طراحی شده و از طریق روش هایی نظیر سخنرانی، پرسش و پاسخ، اسلایدهای آموزشی و توزیع پمفلت اجرا گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که میانگین نمره دریافت فست فود در گروه مداخله از ۱۶.۱ (با انحراف معیار ۸.۹) قبل از مداخله، به ۹.۴ (با انحراف معیار ۷.۵) پس از مداخله کاهش یافته است. آزمون آماری t زوجی نشان داد که این کاهش به طور کامل معنادار بوده است. علاوه بر این، میانگین نمرات سازه های تئوری شناختی اجتماعی، به ویژه خودکارآمدی، ارزش پیامد و آگاهی، پس از مداخله آموزشی در گروه مداخله به طور معنی داری افزایش یافت، در حالی که هیچ تغییر معناداری در گروه کنترل مشاهده نشد. بر اساس این یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که مداخله آموزشی مبتنی بر نظریه شناختی اجتماعی، با تمرکز ویژه بر افزایش آگاهی و تقویت سازه هایی مانند خودکارآمدی و ارزش پیامد، می تواند به عنوان یک استراتژی موثر در کاهش مصرف فست فودها در میان دانش آموزان عمل کند. محققین پیشنهاد می نمایند که مطالعات آتی، مداخلات آموزشی مشابهی را مبتنی بر این تئوری در سایر گروه های دانش آموزی نیز مورد ارزیابی قرار دهند.

کلیدواژه ها:

آموزش ، فست فود ، تئوری شناختی اجتماعی ، نوجوانان ، دانش آموز.