حق فاصله گذاری زناشویی (Marital Timeout) در فقه و حقوق اسلامی: بررسی مشروعیت دوره های جدایی موقت برای بازسازی رابطه

فاصله گذاری زناشویی یا «جدایی موقت ساخت یافته» به عنوان راهبردی روان تربیتی و در عین حال عملی برای «تنفس» رابطه مطرح است که در متون مشاوره ای غربی و سیاست گذاری خانواده کاربرد یافته و می تواند به بازسازی رابطه یا اتخاذ تصمیم آگاهانه درباره تداوم یا پایان ازدواج کمک کند. این مقاله با رویکردی میان رشته ای (فقه، حقوق خانواده و مطالعات مشاوره ای) به پرسش اصلی می پردازد که آیا و تحت چه شرایطی «حق فاصله گذاری زناشویی» -یعنی اختیار موقت جدایی به منظور بازسازی رابطه- از منظر فقه امامیه و حقوق ایران مشروع و قابل حمایت حقوقی است. روش پژوهش ترکیبی توصیفی-تحلیلی و تطبیقی منابع فقهی، قوانین و متون علمی مشاوره ای است. یافته ها نشان می دهد: (۱) در فقه منابعی همچون نظام عده، قاعده مصلحت و قواعد عمومی «لا ضرر» و «منع تسلیط» ظرفیت هایی برای پذیرش مداخلات حمایتی و محدودیت آور در سطح مدنی و انتظامی دارند؛ (۲) تبدیل فاصله گذاری به «حق» یا «نهاد قانونی» مستلزم تعیین عناصر و شرایط مشخص (مدت معقول، اهداف روشن، سازوکار مشاوره ای اجباری، حفظ حقوق ثالث و حقوق اقتصادی طرفین) است؛ و (۳) تجارب بین المللی و پژوهش های مشاوره ای نشان می دهد که اثر بخشی جدایی موقت بستگی به ساختارمندی، حمایت مشاوره ای و معیارهای ارزیابی دارد. نتیجه گیری می پردازد به پیشنهاد طرح پیش نویس قواعد مدنی-خانوادگی موقت، نهادینه سازی فرآیند مشاوره اجباری و اجرای طرح های پایلوت قضایی برای سنجش پیامدها.

کلیدواژه ها:

فاصله گذاری زناشویی ، جدایی موقت ، عده و طلاق ، قاعده لاضرر ، قانون حمایت خانواده ، بازسازی رابطه ، میانجی گری خانوادگی.