نقش مربی امور تربیتی در ترویج فرهنگ مسئولیت پذیری در مدرسه

مسئولیت پذیری به عنوان یکی از بنیادی ترینارزش های تربیتی، نقش تعیین کننده ای در آماده سازی دانش آموزان برای زندگی اجتماعی، تحصیلی و آینده شغلی آنان دارد و مدرسه به عنوان نخستین نهاد رسمی جامعه پذیری کودک، نقشی اساسی در شکل دهی و تقویت این ویژگی دارد. در این میان، مربی امور تربیتی جایگاهی ویژه و پررنگ در ترویج فرهنگ مسئولیت پذیری ایفا می کند؛ زیرا او نه تنها در ارتباط مستقیم و مستمر با دانش آموزان قرار دارد، بلکه به دلیل ماهیت حرفه ای خود، بیش از سایر اعضای مدرسه فرصت تاثیرگذاری تربیتی، اصلاح نگرش ها، هدایت رفتارها و شکل دهی ارزش های اجتماعی را در اختیار دارد. با این حال، مسئولیت پذیری در مدرسه پدیده ای ساده و تک بعدی نیست؛ بلکه ترکیبی از عوامل فردی، خانوادگی، آموزشی، روانی و سازمانی است و تنها در شرایطی تقویت می شود که تعامل سازنده میان مربی، دانش آموز، خانواده و ساختار مدرسه شکل گیرد. این چکیده با تکیه بر رویکردی تحلیلی–توصیفی، تلاش دارد نقش چندلایه و پیچیده مربی امور تربیتی را در فرایند ترویج فرهنگ مسئولیت پذیریواکاوی کند و نشان دهد که چگونه عملکرد او می تواند مسیر تربیتی مدرسه را به گونه ای پایدار و عمیق جهت دهی نماید. یافته های نظری و تحلیلی پژوهش نشان می دهد که مربی امور تربیتی از طریق الگو شدن، ایجاد فرصت هایمشارکت محور، آموزش مهارت های زندگی، تقویت ارتباطات انسانی، پیگیری رفتارهای مسئولانه، بازتاب پیامدهای رفتار، و هدایت دانش آموز در فرآیند تصمیم گیری های روزمره می تواند نقش موثری در بسترسازی برای مسئولیت پذیری داشته باشد. مربیان امور تربیتی زمانی قادرند مسئولیت پذیری را در دانش آموزان نهادینه کنند که خود، به عنوان الگوی رفتاری، مسئولیت پذیری را در رفتار، گفتار، برنامه ریزی و تعاملات حرفه ای خود نشان دهند. علاوه بر این، آنان با فراهم ساختن فرصت هایی نظیر شرکت دانش آموزان در فعالیت های مدرسه، واگذاری وظایف قابل مدیریت، مشارکت در برنامه های فرهنگی و پرورشی، و تشویق به خودنظارتیمی توانند زمینه رشد مهارت های خودمدیریتی و حس مالکیت نسبت به رفتار فردی و جمعی را تقویت کنند. تحلیل ها نشان داد که مسئولیت پذیری زمانی در دانش آموزان معنا پیدا می کند که آنان پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم اعمال خود را در محیط مدرسه مشاهده کنند و در عین حال، مربی امور تربیتی از رویکردهای تربیت محور به جای رویکردهای تنبیهی استفاده نماید.

کلیدواژه ها:

مسئولیت پذیری ، مربی امور تربیتی ، فرهنگ مدرسه ، تربیت اخلاقی ، مشارکت دانش آموزی ، هویت تربیتی