مدیریت یکپارچه ریسک در شهرهای صنعتی: مطالعه تطبیقی مدلهای موفق جهانی در افزایش تاب آوری شهرکهای صنعتی ایران

شهرکهای صنعتی به عنوان موتورهای محرک اقتصاد ملی، نقشی حیاتی در تولید، اشتغال و زنجیره های تامین ایفا می کنند. با این حال، این مراکز صنعتی در برابر طیفی از مخاطرات طبیعی و انسان ساخت - از زلزله و سیل گرفته تا انفجارهای صنعتی و تغییرات اقلیمی – آسیب پذیر هستند. گزارش های سازمان های بین المللی نشان می دهد که بیش از ۷۰ درصد حوادث صنعتی در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد و ایران سالانه میلیاردها دلار خسارت ناشی از ریسک های صنعتی متحمل می شود. در چنین بستری، مفهوم مدیریت یکپارچه ریسک و تاب آوری به عنوان رویکردی کلیدی در ادبیات جهانی مطرح شده است. چارچوب هایی چون ۳۱۰۰۰ ISO و چارچوب Sendai بر ضرورت رویکرد سیستمی به ریسک، هم افزایی بین نهادها و بازتوانی سریع جوامع صنعتی تاکید دارند. این مقاله با رویکردی تطبیقی، مدل های موفق جهانی در حوزه مدیریت ریسک در شهرکهای صنعتی – همچون دره Ruhr آلمان و Jurong سنگاپور – را بررسی کرده و با وضعیت ایران مقایسه می کند. یافته ها نشان می دهد که در ایران ضعف در هماهنگی بین سازمانی، تمرکز صنایع در مناطق پرخطر و فقدان چارچوب بومی برای تاب آوری شکاف جدی ایجاد کرده است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل کلیدی موفقیت مدل های جهانی و ارائه راهکارهای بومی سازی شده برای افزایش تاب آوری شهرکهای صنعتی ایران است. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل تطبیقی کیفی-کمی، شامل مرور اسناد بین المللی و مصاحبه با خبرگان است. نتایج نشان داده که بهره گیری از فناوری های نوین، مشارکت و میزان خصوصی و ایجاد نظام داده محور می تواند به ارتقای تاب آوری در شهرکهای صنعتی ایران منجر شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت یکپارچه ریسک ، تاب آوری ، شهرکهای صنعتی ، مطالعه تطبیقی ، ۳۱۰۰۰ ISO