نقش فرهنگ سازی عمومی در مدیریت بحرانهای شهری

این مقاله با رویکردی تحلیلی کاربردی و بین رشته ای به بررسی نقش فرهنگ سازی عمومی در ارتقای تاب آوری شهری می پردازد و با تمرکز بر مولفه های حکمرانی شهری استان زنجان را به عنوان مطالعه موردی انتخاب می کند. هدف پژوهش ارائه چارچوب مفهومی یکپارچه، شاخص گذاری کمی و کیفی و تدوین نقشه راه سیاست گذاری جهت افزایش تاب آوری شهری است. روش تحقیق از نوع ترکیبی (کمی-کیفی) است. در بخش کمی، جامعه آماری شامل کلیه خانوارهای شهری استان زنجان بوده و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه حدود ۴۰۰ پرسشنامه معتبر گردآوری شده است. ابزار گردآوری داده پرسشنامه محقق ساخته با روایی محتوا تایید شده توسط خبرگان و پایایی اندازه گیری شده با آلفای کرونباخ (۰.۷) است. داده ها با نرم افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شده اند. برای ساخت شاخص ترکیبی تاب آوری از تحلیل مولفه های اصلی (PCA) و برای آزمون روابط علی بین ابعاد تاب آوری فرهنگ سازی و حکمرانی از مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شده است. در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختار یافته با ۱۵ مدیر شهری و اعضای NGOها و برگزاری دو جلسه گروه متمرکز (Focus Group) برای تکمیل یافته ها صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که فرهنگ سازی عمومی و آموزش های پیشگیرانه با ضریب اثر معنادار (۰.۰۱ > P > ۰.۳, P) نقش مستقیم در افزایش تاب آوری اجتماعی دارند و اثر غیرمستقیم آن از طریق ارتقای شفافیت و هماهنگی نهادی تقویت می شود. همچنین شاخص حکمرانی با ۴ بعد اصلی (شفافیت، پاسخ گویی، هماهنگی بین بخشی و مشارکت عمومی ۳۵) واریانس تاب آوری شهری را تبیین می کند. بسته مداخلاتی پیشنهادی شامل برنامه های کوتاه مدت، اطلاع رسانی میان مدت، آموزش رسمی و بلندمدت، اصلاح ساختار حکمرانی و مقاوم سازی زیرساخت هاست. این مطالعه با تلفیق تحلیل مکانی (GIS)، روش های آماری پیشرفته و رویکرد مشارکتی چارچوبی جامع برای پایش و ارتقای تاب آوری شهری ارائه می دهد و می تواند به عنوان الگویی برای سایر استان ها و برنامه های ملی مدیریت بحران مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری شهری ، فرهنگ سازی عمومی ، حکمرانی شهری ، مدل یابی معادلات ساختاری ، استان زنجان