تدوین سیاستهای ضوابط ارتفاعی ساخت و ساز پیرامون داراییهای حائز اهمیت شهری با تاکید بر ملاحظات پدافند غیرعامل

در شرایط ژئوپلیتیکی و امنیتی خاص، ایران حفاظت از داراییهای حائز اهمیت شهری از طریق اعمال ضوابط پدافند غیرعامل به ضرورتی راهبردی و اجتناب ناپذیر در برنامه ریزی شهری تبدیل شده است. یکی از چالشهای اساسی در این حوزه فقدان چارچوب مشخص و منسجم برای ضوابط ارتفاعی ساخت و ساز در اطراف این داراییها به ویژه در بافتهای متراکم و حساس شهری است؛ موضوعی که میتواند پیامدهای قابل توجهی بر امنیت عملکرد و انسجام فضایی شهرها داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل و طراحی چارچوبی بومی، منسجم و قابل تعمیم برای تدوین ضوابط ارتفاعی پیرامون مراکز حیاتی حساس و مهم شهری با رویکرد پدافند غیرعامل. این مطالعه با بهره گیری از روش تحقیق کیفی و رویکرد تحلیل مضمون قیاسی واقع گرایانه انجام شده و داده های آن از طریق ۱۵ مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان حوزه های معماری، شهرسازی، مدیریت بحران و سیاست گذاری فضایی گردآوری شده است. در فرایند تحلیل دادهها، ۳۳ مفهوم کلیدی شناسایی و در قالب ۷ مقوله محوری طبقه بندی شد. نتایج نشان داد که طراحی اثر بخش ضوابط پدافندی مستلزم انسجام سیاست گذاری، تبیین حقوق مالکانه، طراحی لایه ای، حریم کنترل اشرافیت بصری و بهره گیری هدفمند از مشوقهای کالبدی و اقتصادی است. پژوهش حاضر در نهایت با ارائه چارچوبی راهبردی برای تلفیق اصول پدافند غیرعامل در نظام ضوابط شهرسازی زمینه ارتقاء امنیت کالبدی و بهبود حکمرانی فضایی را فراهم میسازد.

کلیدواژه ها:

پدافند غیرعامل ، ضوابط ارتفاعی ساخت و ساز ، داراییهای حائز اهمیت شهرسازی ، امنیت محور