طراحی الگوی تربیتی خودالهی مبتنی بر آموزه های صحیفه سجادیه

هدف این پژوهش طراحی الگوی تربیتی خودالهی مبتنی بر آموزه های صحیفه سجادیه است. خودالهی به عنوان فرآیندی تربیتی در جهت تعالی و رشد معنوی انسان تعریف می شود که بر مبنای آموزه های الهی و وحیانی، فرد را در مسیر خودسازی و کمال معنوی هدایت می کند. این تحقیق با رویکرد کیفی و به روش نظری، از طریق تحلیل محتوای صحیفه سجادیه و بهره گیری از کدگذاری انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل متن صحیفه سجادیه به منظور بازشناسی مفهوم تربیت خودالهی بود و نمونه پژوهش دعاها و فرازهای مرتبط با این موضوع را دربر گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که تربیت خودالهی در صحیفه سجادیه مبتنی بر ۱۷ مولفه اساسی است که به عنوان اسلوبهای تربیتی شناسایی شدند. این مولفه ها عبارت اند از: (۱) ایمان به خدا (توحید)، (۲) ایمان به آخرت (معاد)، (۳) ایمان به نبوت و امامت، (۴) تقوا زهد، (۵) حسن خلق اخلاق نیکو، (۶) اخلاص، (۷) توکل به خدا، (۸) تفکر (تعقل و تدبر)، (۹) توبه پشیمانی از گناه و بازگشت به خدا، (۱۰) شکرگزاری، (۱۱) خودسازی (تربیت نفس)، (۱۲) پرهیز از حسد، (۱۳) پرهیز از غفلت، (۱۴) حسن معاشرت تعاملات اجتماعی مطلوب، (۱۵) رفق و مدارا، (۱۶) امر به معروف و نهی از منکر و (۱۷) ذکر خدا. این مولفه ها به عنوان ارکان اصلی تربیت، خودالهی، نه تنها در رشد و تکامل فردی نقش آفرین هستند بلکه می توانند به عنوان یک الگوی کاربردی در نظام های تربیتی، به ویژه در سازمان های آموزشی مورد استفاده قرار گیرند. تدوین منشور تربیتی مبتنی بر این اصول می تواند تاثیرات عمیقی بر ساختارهای ارزشی اجتماعی و فرهنگی سازمان های آموزشی داشته و موجب ارتقای سلامت معنوی و اخلاقی این نهادها شود. به طور خاص این الگو می تواند در تقویت هویت دینی، افزایش خودآگاهی اخلاقی، ارتقای مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی و تقویت پیوندهای معنوی و اجتماعی در جامعه موثر باشد. این پژوهش بر اهمیت آموزه های صحیفه سجادیه در تبیین و نهادینه سازی تربیت خودالهی تاکید دارد و می تواند به عنوان یک مبنای نظری برای تدوین سیاست های تربیتی در نظام آموزشی مورد بهره برداری قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تربیت خود ، الهی ، صحیفه سجادیه