توسعه الگوی هوشمند نظارت پیشگیرانه در شهرداری ها با بهره گیری از GIS برای شناسایی و مدیریت نقاط پرخطر تخلفات ساختمانی در بافت های فرسوده

بافت های فرسوده شهری در ایران، به عنوان نواحی آسیب پذیر با ریسک بالای تخلفات ساختمانی، چالش های جدی کالبدی، اجتماعی و اقتصادی را به همراه دارند که نیازمند چارچوب های نوآورانه نظارتی است. این بافت ها، با ویژگی هایی مانند ریزدانگی قطعات، فرسودگی مصالح و ناپایداری در برابر بلایای طبیعی، زمینه ساز ساخت های غیرمجاز و نقض حریم های شهرسازی می شوند و ایمنی ساکنان را تهدید می کنند. بر اساس گزارش های وزارت راه و شهرسازی، این نواحی بخش قابل توجهی از ساختار کلان شهرها را اشغال کرده و بازآفرینی پایدار را طلب می کنند. این مقاله الگویی هوشمند مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی را برای نظارت پیشگیرانه پیشنهاد می دهد که لایه های مکانی داده های ساختمانی، وضعیت فرسودگی کالبدی و الگوهای تخلف را تحلیل کرده و نقاط پرخطر را پیش از وقوع شناسایی می کند. این مدل، با یکپارچه سازی ابزارهای مکانی و تحلیل های پیش بینی کننده، نظارت را از رویکرد واکنشی به شیوه ای فعال و هدفمند تبدیل کرده و به مهار تخلفات، مدیریت پایدار بافت ها و افزایش کارایی تصمیم گیری در شهرداری ها یاری می رساند. روش شناسی بر داده های مستند از منابع معتبر ایرانی مانند مرکز آمار ایران و جهانی مانند سازمان ملل متحد تکیه دارد و بر کاربرد عملی در کلان شهرهایی چون تهران و مشهد تمرکز می کند. یافته ها نشان می دهند که این الگو، با بهره گیری از مدل های تصمیم گیری چندمعیاره، اولویت بندی مداخلات را تسهیل کرده و به کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله و سیل کمک می نماید. در نهایت، این رویکرد تحول آفرین، بازآفرینی شهری را تسریع کرده و کیفیت زندگی در محلات فرسوده را ارتقا می بخشد، در حالی که سیاست های شهرداری را با اصول پایداری همسو می سازد.

کلیدواژه ها:

نظارت پیشگیرانه ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، بافت فرسوده شهری ، تخلفات ساختمانی ، بازآفرینی پایدار