مدیریت منابع انسانی استراتژیک در کسب وکارهای دانش بنیان: جذب، نگهداشت و انگیزش نیروی انسانی متخصص

در اقتصاد دانش بنیان، مزیت رقابتی سازمان ها بیش از هر چیز بر سرمایه انسانی متخصص، خلاق و یادگیرنده استوار است. شرکت های IT، استارت آپ ها و بنگاه های دانش بنیان، به دلیل ماهیت فناورانه و نوآورانه خود، به شدت به نیروی انسانی کمیاب، دارای مهارت های تخصصی و توانایی حل مسئله وابسته اند (Drucker, 1999؛ میرسپاسی، 1395). در عین حال، این شرکت ها با چالش هایی همچون مهاجرت نیروی متخصص، رقابت شدید برای جذب استعدادها، فرسودگی شغلی، و محدودیت منابع مالی برای پرداخت های بالا مواجه اند. در چنین شرایطی، مدیریت منابع انسانی به معنای کلاسیک آن کافی نیست؛ بلکه نیاز به رویکرد مدیریت منابع انسانی استراتژیک (SHRM) وجود دارد که میان اهداف کسب وکار، نظام جذب و نگهداشت، و سازوکارهای انگیزشی ارتباطی منسجم برقرار کند (Wright & McMahan, 1992؛ Boxall & Purcell, 2016). این مقاله با رویکرد توصیفی–تحلیلی، به بررسی نقش مدیریت منابع انسانی استراتژیک در سه حوزه ی کلیدی جذب، نگهداشت و انگیزش نیروی انسانی متخصص در کسب وکارهای دانش بنیان می پردازد. در بخش مبانی نظری، ابتدا مفهوم SHRM و پیوند آن با دیدگاه منبع محور بنگاه (RBV)، الگوی توان–انگیزش–فرصت (AMO) و نظریه قرارداد روان شناختی تشریح می شود (Lepak & Snell, 2002؛ Appelbaum et al., 2000؛ Rousseau, 1995). سپس، با مرور پیشینه ی داخلی و خارجی، نشان داده می شود که چگونه مجموعه ای از شیوه های منابع انسانی – شامل برند کارفرمایی جذاب، فرآیندهای انتخاب مبتنی بر شایستگی، مسیرهای شغلی شفاف، نظام پاداش ترکیبی (مالی–غیرمالی)، فرصت های یادگیری و مشارکت در تصمیم گیری – می تواند به جذب استعدادهای کمیاب، کاهش ترک خدمت و افزایش تعهد و انگیزش منجر شود (Horwitz et al., 2003؛ سلطانی و همکاران، 1400). یافته ها و تحلیل مقاله نشان می دهد که در شرکت های دانش بنیان، انگیزش درونی مبتنی بر معنا، استقلال، یادگیری و رشد، به همان اندازه ی حقوق و مزایا اهمیت دارد و توجه یک جانبه به پرداخت های مالی، بدون طراحی مسیر رشد و فرهنگ مشارکتی، نه تنها پایدار نیست، بلکه می تواند به جابه جایی سریع نیروی کار و تشدید مهاجرت دامن بزند. بر این اساس، مقاله مدلی مفهومی پیشنهاد می کند که در آن، شیوه های منابع انسانی استراتژیک، از طریق تاثیر بر توانمندی (A)، انگیزش (M) و فرصت مشارکت (O)، جذابیت کارفرما، قصد ماندگاری و سطح درگیری شغلی را تقویت می کنند. در پایان، راهکارهایی کاربردی برای مدیران شرکت های IT، استارت آپ ها و دانش بنیان در زمینه طراحی بسته های جذب، نگهداشت و انگیزش ارائه می شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت منابع انسانی استراتژیک ، کسب وکارهای دانش بنیان ، انگیزش نیروی متخصص ،