کاربرد تحلیل داده های مالی و داشبوردهای مدیریتی در تصمیم سازی شهری: جایگاه کارشناس مالی در هوشمندسازی مالیه شهرداری

تحول دیجیتال و گسترش فناوری های داده محور، مدیریت مالی شهرداری ها را از سطح «ثبت و گزارش سنتی اعداد» به سطح «تحلیل داده های مالی و تصمیم سازی هوشمند» ارتقا داده است. در این میان، تحلیل داده های مالی و استفاده از داشبوردهای مدیریتی، به عنوان دو ابزار کلیدی، می توانند به مدیران شهری کمک کنند تا تصویر دقیق تری از وضعیت درآمدها و هزینه ها، روند تحقق بودجه، ریسک های مالی و آثار تصمیم های خود بر پایداری مالی شهر به دست آورند (باباجانی، 1394؛ کتاب حسابداری دولتی و شهرداری ها، 1392). شهرداری ها با تنوع بالای منابع درآمدی (عوارض ساختمانی، نوسازی، بهای خدمات، کمک های دولتی، مشارکت ها) و پیچیدگی هزینه ها (پروژه های عمرانی، خدمات جاری، نگهداشت شهر، بدهی ها) مواجه اند. در چنین محیطی، ابزارهای سنتی گزارشگری، که عمدتا بر جداول ایستا و گزارش های حجیم متنی تکیه دارند، به تنهایی پاسخ گوی نیاز تصمیم سازان نیستند. تحلیل داده های مالی و داشبوردهای مدیریتی تعاملی، این امکان را فراهم می کنند که اطلاعات مالی به صورت بصری، به هنگام، قابل فیلتر و قابل حفر در اختیار مدیران قرار گیرد (Davenport & Harris, 2007؛ Kitchin, 2014). در این مقاله، با رویکرد توصیفی–تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی، ابتدا مفهوم تحلیل داده های مالی و داشبوردهای مدیریتی در بخش عمومی و شهرداری ها تبیین می شود. سپس با مرور ادبیات داخلی و بین المللی، مزایا، الزامات و چالش های به کارگیری این ابزارها در تصمیم سازی شهری بررسی می شود. در ادامه، جایگاه «کارشناس مالی» به عنوان حلقه پیوند میان داده های خام مالی، سامانه های اطلاعاتی و داشبوردهای مدیریتی، و نقش او در هوشمندسازی مالیه شهرداری تحلیل می گردد. یافته ها نشان می دهد که: 1) بدون کیفیت مناسب داده های مالی و ساختار کدینگ استاندارد، هرگونه داشبورد مدیریتی صرفا «تصویری زیبا از داده های ناصحیح» خواهد بود؛ 2) کارشناس مالی، اگر به مهارت های تحلیلی و ابزارهای داده محور مجهز شود، می تواند از نقش سنتی «ثبت کننده اعداد» فراتر رفته و به «تحلیل گر مالی شهری» تبدیل گردد؛ 3) استقرار موفق تحلیل داده های مالی و داشبوردها، مستلزم ترکیبی از اصلاح فرآیندها، ارتقای سواد داده ای مدیران و توسعه زیرساخت های فناوری اطلاعات است (OECD, 2019؛ United Nations, 2016). بر این اساس، مجموعه ای از راهکارها برای توسعه نقش کارشناسان مالی در هوشمندسازی مالیه شهرداری ها ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

تحلیل داده های مالی ، داشبورد مدیریتی ، هوشمندسازی مالیه شهری