استفاده از زور در مخاصمات نیابتی معاصر

زمینه: مخاصمات نیابتی( Wars Proxy( در دهههای اخیر به یکی از مهمترین چالشهای نظامحقوق بینالملل تبدیل شدهاند و از سوریه تا یمن شاهد درگیریهایی هستیم که دولتها بهطور غیرمستقیم در آنها مداخله میکنند. این شکل از مخاصمات، مسائل پیچیدهای را در تفسیرو اجرای ماده 2)4( منشور ملل متحد و اصول منع توسل به زور به وجود آورده است.هدف: این پژوهش با هدف تحلیل حقوقی استفاده از زور در قالب مخاصمات نیابتی و بررسیمسئولیت بینالمللی دولتها بر اساس منشور ملل متحد و رویه دیوان بینالمللی دادگستریانجام شده است.روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و با بررسی اسناد بینالمللی، آرای دیوانبینالمللی دادگستری، گزارشهای شورای امنیت و دکترین حقوقی، سعی شده تصویری روشناز وضعیت حقوقی استفاده از زور در مخاصمات نیابتی ترسیم شود.یافتهها: نتایج نشان میدهد که مخاصمات نیابتی غالبا در مرز بین مداخله ممنوع و اقداماتمجاز قرار میگیرند. نمونه بارز، پرونده »نیکاراگوئه علیه آمریکا« است که دیوان با محکوم کردناقدامات حمایت نظامی غیرمستقیم، بر اصل منع توسل به زور و عدم مداخله تاکید کرد. درمواردی مانند حمایت تسلیحاتی یا آموزش نیروهای مخالف، اگر این اقدامات به سطح "استفادهمسلحانه از زور" برسند، نقض صریح منشور محسوب میشوند.نتیجهگیری: در چارچوب منشور، تنها دو استثنا برای استفاده از زور پذیرفته شده است: دفاعمشروع )ماده 51( و اقدامات مجاز شورای امنیت. مخاصمات نیابتی اغلب خارج از این دو استثناعمل میکنند و بنابراین، از منظر حقوقی، قابل انتقاد و مقابله هستند. اصالح رویه بینالمللی وتدوین قواعد شفاف برای این نوع مخاصمات میتواند از گسترش بیرویه آنها جلوگیری کند.کلمات کلیدی: استفاده از زور، مخاصمه نیابتی، مسئولیت بینالمللی دولتها، منشور مللمتحد، دیوان بینالمللی دادگستری.

کلیدواژه ها:

استفاده از زور ، مخاصمه نیابتی ، مسئولیت بینالمللی دولتها ، منشور ملل متحد ، دیوان بینالمللی دادگستری