بررسی تطبیقی محدودیتهای حقوق متهم در نظام قضایی ایران و انگلیس

این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی محدودیتهای حقوق متهم در نظامهای قضایی ایران و انگلیس انجام شده است. اهمیت این موضوع از آن جهت است که حقوق متهم به عنوان یکی از پایه های اساسی دادرسی عادلانه نقش تعیین کننده ای در تحقق عدالت کیفری و حفظ آزادیهای فردی دارد. در نظام قضایی ایران اگرچه قوانین بر اصولی همچون اصل برائت، حق دسترسی به وکیل و منع بازداشتهای خودسرانه تاکید دارند، اما در عمل چالش هایی نظیر بازداشتهای طولانی مدت، تاخیر یا محرومیت در دسترسی به وکیل و اعمال سلیقه های قضایی مانع تحقق کامل این حقوق می شود. در مقابل، نظام قضایی انگلیس با تکیه بر سنت کامن لا وجود رویه های قضایی مستحکم و نظارت موثر بر پلیس توانسته است زمینه ای فراهم کند که در آن حقوق متهم در مراحل مختلف دادرسی تضمین شود. با این حال حتی در این نظام نیز قوانین مرتبط با جرایم امنیتی بعضا موجب محدودیت در حقوق متهم می شوند و نشان می دهند هیچ نظام حقوقی به طور مطلق از چالش تعارض میان امنیت عمومی و آزادیهای فردی مصون نیست. نتایج پژوهش نشان می دهد مهمترین راهکار در جهت کاهش این محدودیت ها تقویت نظارت قضایی، تضمین استقلال محاکم و پایبندی عملی به اصول دادرسی منصفانه است. بر این اساس، وجود قوانین حمایتی به تنهایی کافی نبوده و تحقق واقعی عدالت کیفری نیازمند سازوکارهای اجرایی کارآمد و فرهنگ سازی حقوقی است.

کلیدواژه ها:

حقوق متهم ، دادرسی عادلانه ، نظام قضایی ، ایران ، نظام قضایی انگلیس