واکاوی دگرگونیهای آیین دادرسی در دیوان کیفری بین المللی

دیوان کیفری بین المللی و مبانی حقوقی آن به عنوان بخشی از تلاشهای جامعه جهانی برای استقرار نظم حقوقی نوین مبتنی بر قواعد و موازین مشترک بین المللی تبلور یافته است. اساسنامه رم به عنوان سند تاسیس این نهاد تحولی بنیادین در روند تکامل دادرسی کیفری بین المللی به ویژه در حیطه حقوق بشر و حقوق کیفری ایجاد نموده است. پرسش محوری پژوهش حاضر معطوف به این امر است که آیین دادرسی دیوان کیفری بین المللی چه سیر تحولی را طی نموده و تا چه میزان از تکامل نظام مند برخوردار گردیده است. هدف این مطالعه تبیین جایگاه اصول بنیادین حقوق کیفری و واکاوی تحولات رسیدگی کیفری بین المللی در فرایند دادرسی این نهاد میباشد. فرضیه تحقیق بر این مبنا استوار است که در حوزه قواعد و آیین دادرسی کیفری بین المللی، به دلیل فقدان قوه مقننه جهانی و عرفی بودن برخی از این مقررات همچنین تاثیر پذیری نظام عدالت دیوان از مکتب حقوق کامنلا چالشهای جدی وجود دارد که در بررسی تحولات دیوان میبایست مورد توجه قرار گیرد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که دیوان کیفری بین المللی در مسیر تکامل خود، تحولات مثبتی را در شیوه دادرسی پشت سر نهاده است؛ از جمله تلاش در جهت الغای مجازات اعدام برای محکومان التزام به اصل برائت، تبیین معیارهای تخفیف مجازات تشریح شرایط اجرای،کیفر و حرکت به سمت تحقق اصل عدم مصونیت از مجازات در جامعه بین المللی با این حال به منظور رفع کاستیهای موجود، پیشنهاد میشود با بازنگری در مواد اساسنامه حذف قیاس در برخی قواعد و جرائم و هماهنگی با پیشرفتهای نوین در حوزه حقوق بشر و حقوق کیفری بین المللی گامهای موثری برداشته شود. همچنین تاثیر سیاست گذاریهای داخلی و نظامهای حقوق کیفری ملی بر برخی قواعد دادرسی و موازین حقوق بشری عاملی کلیدی محسوب میگردد از این رو ترغیب کشورها به اصلاح قوانین کیفری داخلی و انطباق آنها با استانداردهای اساسنامه رم، میتواند تا حدی از شدت این چالشها بکاهد.

کلیدواژه ها:

دیوان کیفری بینالمللی (ICC) ، آیین دادرسی کیفری ، حقوق بشر ، تحولات حقوقی ، عدالت کیفری بین المللی