شرط عدم مسولیت در اسناد تجاری

در اسناد تجاری شرط عدم مسئولیت به این معناست که صادر کننده یا شخصی که سندی را صادر می کند، سعی دارد با درج شرطی در سند مسئولیت خود در قبال تعهدات مالی مندرج در آن را از بین ببرد یا محدود کند. این شرط به طور معمول در برات، سفته و چک دیده می شود. در پژوهش حاضر شرط عدم مسئولیت در اسناد تجاری مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش به صورت کتابخانه ای و از نوع توصیفی و تحلیلی می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی شرط عدم مسئولیت در اسناد تجاری بود. یافته های مطالعه نشان داد که قانونگذار در قانون تجارت در خصوص شرط عدم مسئولیت سکوت اختیار کرده است و نص صریحی در این زمینه وجود ندارد. با توجه به سکوت قانون گذار می توان به قواعد عمومی قراردادها و قانون مدنی مراجعه کرد. ماده ۲۴۹ قانون تجارت در خصوص مسئولیت تضامنی و انتقال یک سند تجاری برخلاف مواد ۶۹۸ و ۷۳۰ قانون مدنی و قواعد مسلم عمومی قراردادها است و از طرف دیگر، قانون گذار در ۲۷۶ و ۲۷۸ قانون تجارت توافق طرفین را برخلاف آن جایز شمرده است؛ در نتیجه ماده ۲۴۹ از قواعد آمره نیست و توافق برخلاف آن، چنانچه با شرایط صحت شرط ضمن عقد مذکور در قواعد عمومی قراردادها مغایر نباشد صحیح است؛ بنابراین، صادر کننده سند تجاری سفته نمی تواند ضمن صدور سند مسئولیت خود را در پرداخت اسقاط کند؛ اما در اسناد برات و چک اگر شرط معلق به قبول و تعهد پرداخت برات گیر و بانک محال علیه حسب مورد در برات یا چک شده باشد و یا پرداخت آن را شخص ثالثی قبول و تعهد کرده باشد چنین شرطی صحیح و معتبر است و چنانچه فاقد آن باشد به همان دلیل باطل و مبطل سند خواهد بود و چنین اسناد تجاری فاقد اعتبار هستند. در خصوص شرط عدم مسئولیت ظهرنویس در تمامی اسناد تجاری مذکور چنین شرطی در اسناد مذکور صحیح و معتبر خواهد بود.

کلیدواژه ها:

اسناد ، تجاری ، مسئولیت تضامنی ، شرط عدم مسئولیت