مقایسه دیدگاه نجم الدین رازی با عین القضات همدانی در باب داستان آفرینش

داستان آفرینش آدم در متون عرفانی ادب فارسی بازتابی عمیق از تاملات عرفا در باب نسبت انسان و خداوند است. این پژوهش بر آن است که با بررسی و مقایسه دیدگاه نجم الدین رازی و عین القضات همدانی نقش داستان پردازی و تاویل در فهم آفرینش انسان را مورد تحلیل قرار می دهد. از این رو با روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه ای، به مقایسه دیدگاه های نجم الدین رازی در "العباد" و عین القضات همدانی در "تمهیدات" درباره آفرینش انسان می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که نجم الدین رازی با رویکردی ساختارمند و سلسله مراتبی آفرینش را تجلی نور الهی و فرایندی می بیند که انسان را به سلوک معنوی هدایت می کند. او با بهره گیری از تمثیل و داستان پردازی خلقت آدم را به عنوان مظهر اسماء و صفات الهی و سفری روحانی ترسیم می کند. در مقابل، عین القضات همدانی با نگاهی شهودی و عاشقانه آفرینش را فوران عشق الهی و تجلی صفات خداوند در آینه وجود انسان می داند. مفهوم "الست" در اندیشه او، عهدی ازلی است که انسان را به بازگشت به مبدا فرا می خواند. رازی با زبانی تربیتی و عقلانی مسیر سلوک را تبیین می کند، در حالی که عین القضات با بیانی مکاشفه ای بر تجربه ای وجودی و سوزان تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

آفرینش ، خلقت انسان ، نجم الدین رازی ، عین القضاه همدانی