بررسی و تحلیل محتوایی ادبیات کودک و نوجوان در دهه ۶۰ با تکیه بر مولفه جنگ

ادبیات کودک و نوجوان جزئی از ادبیات فارسی از گذشته تاکنون بوده و مسیر پر تلاطمی را در این مسیر پیموده. با آغاز انقلاب اسلامی این بخش دوران جدیدی را تجربه کرد و با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مضامین و درونمایه های بیشتری به این حوزه ادبیات وارد شد که در تاریخ ادبیات فارسی مسبوق به سابقه نبود. هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل محتوایی ادبیات کودک و نوجوان در دهه ۱۳۶۰ با تکیه بر مولفه جنگ و کودک است که به روش کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای مانند کتاب ها، مقالات، و پایان نامه ها و به شیوه توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است. حاصل پژوهش نشان می دهد که ادبیات کودک و نوجوان بعد از انقلاب و بخصوص در دهه ۶۰ یک پوست اندازی کاملی را تجربه کرد نزدیک به هفت سال از این دهه در گیر و دار جنگ سپری شد. همچنین بسیاری از مدارس در مناطق جنگ زده تعطیل شدند و به تبع جنگ و درگیری ها، زیاد مهاجرت های ناخواسته اتفاق افتاد و این موضوع به دگرگونی های زیادی در زندگی خانواده های مهاجر منتج شد. دانشگاه ها تعطیل شدند و تدریس درس های ادبیات کودکان به مدت سه سال متوقف گردید. پس از یک دوره فترت با تدوین اصول انتشار کتاب کودک توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سرانجام ادبیات کودک با الگوهای جدیدی فعالیت خود را آغاز کرد. در این دهه درون مایه های واقع گرایانه بیش از سایر حوزه ها مورد توجه نویسندگان و شاعران قرار گرفت؛ بخصوص در برخورد با مسائلی که جنگ به زندگی کودکان و نوجوانان و پدر و مادرانشان تحمیل کرده بود مهاجرت، آوارگی، شهادت، ایثار، از دست دادن والدین، ناسازگاری با شرایط تحمیلی، موضوع بسیاری از آثار این دوره قرار گرفت ولی علیرغم کیفیت قابل توجه، آثار الهام گرفته از جنگ در این دهه بسیار اندک و ناچیز می باشند.

کلیدواژه ها:

ادبیات دفاع مقدس ، ادبیات ایران و جهان ، ادبیات دهه ۶۰ ، ایران ، ادبیات کودک و نوجوان ایران