بررسی تطبیقی آموزه های تربیتی پدر به فرزند در بوستان سعدی و مخزن الاسرار نظامی

بخش زیادی از شخصیت هر انسانی از طریق تعلیم و تربیت شکل می گیرد. به گفته ی دکتر شمیسا، از آنجایی که نظام آریایی ها پدر سالارانه بوده، پس پدر نقش مهم و اثرگذاری در تربیت فرزندان ایفا می کرده است. سعدی و نظامی در جامعه ای زیست می کرده اند که مشخصا پدر سالاری به نسبت زمان حال بر خانواده حاکمیت بیشتری داشته است. از همین رو، به اندازه ای که از رابطه پدر با فرزندها که در اغلب موارد از واژه «پسر» در معنای عام آن یعنی هر انسانی سخن رفته است، به نقش تربیتی مادر نپرداخته اند. البته این مسئله با هنجارهای آن زمان قابل توجیه است. سعدی و نظامی هر دو به عنوان استاد اخلاق شناخته می شوند. سعدی با کتاب های بوستان و گلستان و نظامی هم با کتاب مخزن الاسرار که در جوانی آن را به رشته ی نظم درآورده، گام مهمی در ادبیات تعلیمی ما برداشته اند و گنجینه های گرانبهایی به یادگار گذاشته اند. از آنجایی که هر دو حکیم در آرزوی شناخت و ساخت مدینه فاضله ای در آثارشان بودند، از مفاهیم و آموزه هایی سخن گفته اند که فرازمانی و فرامکانی اند. پس نمی توان آنها را منسوخ شده پنداشت. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی داستان هایی که از رابطه ی پدر و فرزند سخن به میان آمده است و پدر در جایگاه نصیحت گر یا عضو اثر گذار خانواده قرار می گیرد و نیز به آموزه های تربیتی ای که ممکن است در این بافت یعنی از زبان پدر به گوش جان پسر قرار نگیرند، پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

تربیت پدر و فرزند ، بوستان سعدی ، مخزن الاسرار نظامی ، اخلاق ، تربیت ، نظام آریایی