بررسی ریز ریخت شناسی جنس Melilotus (تیره نخود) در ایران

جنس Melilotus (L.) Mill. (Fabaceae) با سه گونه شناخته شده در ایران (M. albus, M. indicus, M. officinalis) حاوی ترکیبات ارزشمند دارویی چون کومارین، ملیلوتین، اسیدهای فنلی، فلاونوئیدها، استروئیدها، ساپونینها، روغنها، فرار، تری ترپن، قندها، گلیگوزیدهای آنتراکوئینونی، موسیلاژ و تانن است. این مواد در مجموع دارای خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، محافظ، شل کننده عضلات صاف، ضد سرطان و بسیاری خواص دیگر هستند. در مطالعات پیشین ارزش صفات، تشریحی خصوصیات دانه های گرده و برخی خصوصیات ریز ریختی سطح برگ در سایر جنس های این تیره ارزیابی شده و در درن تری تردید، التهابی، محاذ معاف اسایی گونه ها ارزشمند شناخته شده است. در تحقیقات بسیاری از محققین درباره اعضای تیره نخود به ارزش بررسی ریز ریخت شناسی سطح دانه و میوه اشاره شده است. با توجه به تنوع زیستگاهی این گیاهان دارویی، در پژوهش حاضر به قصد یافتن صفات دارای ارزش تشخیصی، به ارزیابی تنوع ریز ریخت شناختی سطح برگ، سطح گلبرگ، سطح میوه و دانه های گرده سه گونه این جنس در ایران پرداخته شده است. بررسی ویژگی های سطح بخش های مختلف توسط میکروسکوپ الکترونی صورت گرفت. داده های حاصل با روش های آماری چندمتغیره تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد با مجموعه صفات ارزیابی شده گونه های این جنس به خوبی از یکدیگر تفکیک می شوند. تجزیه به مولفه های اصلی نشان می دهد که صفات دو عامل اول بیشترین همبستگی را با تنوع مشاهده شده دارند. در عامل اول، صفت طول آپوکلپوریوم دانه های گرده و وضعیت سطح پشت برگچه به تنهایی بیشترین نقش را در تنوع مشاهده شده دارا هستند. نوع الگوی مشبک سطح دانه های گرده و شکل دیواره های آنتی کلاینال و کرک پوش سطح پشتی برگچه در عامل دوم واجد اهمیت اند. نتایج مشخص ساخت که صفات انتخابی در شناسایی و تفکیک گونه های Melilotus کارآمدند.

کلیدواژه ها:

ایران ، دانه ، گرده ، ریز ریخت شناسی ، کرک پوش ، یونجه باغی