طراحی و ساخت لنت ترمز سازگار با محیط زیست بر پایه الیاف و ساقه گیاه تیفا

لنت ترمز یکی از اجزای حیاتی هر وسیله نقلیه است که وظیفه دارد با ایجاد اصطکاک با دیسک یا کاسه ی ترمز سبب کاهش سرعت و توقف خودروها شود. این قطعه در طول عمر خود بارها مورد سایش قرار میگیرد و باعث آزاد شدن ذراتی در محیط و هوا میشود به همین سبب استفاده از مواد پایدار و دوستدار محیط زیست از اهمیت زیادی برخوردار است. لنتهای ترمز سنتی اغلب شامل موادی هستند که نه تنها برای محیط زیست،مضرند بلکه در طول تولید و استفاده نیز خطرات بهداشتی و بیماریهایی از جمله سرطان ریه سرطان حنجره آزبستوز و مشکلات تنفسی دیگر را به دنبال دارد. استفاده از منابع گیاهی وابستگی به مواد مصنوعی از جمله آزبست را کاهش میدهد و میتواند با ادغام شیوه های پایدار در تولیدات خودرویی به آینده ای سبزتر کمک کند در حالی که ایمنی و کارایی در عملیات وسیله نقلیه را تضمین مینماید. به عنوان نمونه از منابع گیاهی نظیر الیاف هسته خرما و سرباره نخل برای تولید و تهیه لنت ترمز بدون آزبست استفاده شده است. در برخی از کشورها نیز به منظور تهیه لنت ترمز از الیاف نارگیل و ضایعات پوست موز بهره می گیرند. الیاف گیاه تیفا فراوان تجدیدپذیر و دارای خواص منحصر به فردی هستند که آنها را برای کاربردهای خودرویی مناسب میسازد هدف از این،پروژه بهره گیری از الیاف گیاه تیفا به عنوان ماده ای،طبیعی برای تولید لنتهای ترمز است که عملکرد بهینه ای را در عین کاهش تاثیرات مخرب محیطی ارائه میدهند. کانیهایی که دارای بافت الیافی بوده و اصطلاحا آزبست نامیده میشوند به دلیل داشتن خصوصیات ویژه ای نظیر مقاومت شیمیایی و حرارتی بالا استحکام کششی زیاد و.... تاکنون در بیش از سه هزار فراورده متفاوت به مصرف رسیده است. همانطور که میدانید در حال حاضر یکی از موادی که در ساخت لنتهای ترمز بکار میرود، آزبست میباشد. در صنایع ساخت لنت ترمز و همچنین استفاده از آن در خودروها منجر به آزاد شدن ذرات آزبست در هوای تنفسی می شود. مطالعات پزشکی در مورد آسیب زایی آزبست نشان میدهد که تماس شغلی با آزبست می تواند اختلالاتی از قبیل آزبستوزیس سرطان ریه مزوتلیوما سرطان پردههای صفاقی جنبی را ایجاد کند. با توجه به کاربرد گوناگون آزبست در زندگی متنوع امروز مانند استفاده از این ماده خطرناک در لنت ترمز و.... تمام افراد شهرنشین در معرض خطر آلودگی به آن هستند. امروزه به دلیل عوارض نامطلوب زیست محیطی و انتشار الیاف زیان آور،آن چه در فرایندهای فراوری و تولید و چه در تهیه محصولات آزبستی و حتی مصرف آنها استفاده از این ماده در بسیاری از موارد محدود و حتی در برخی کشورها از جمله ایران ممنوع گردیده است علی رغم این ممنوعیت،ها مصرف آزبست در ایران همچنان ادامه دارد و افزایش یافته است. به عنوان نمونه در کشورهای اروپایی برای جایگزین سازی این ماده خطرناک مواد فیبردار نظیر پلی استر، الیاف سرامیکی نسوز، پشم شیشه و... در نظر گرفته شده است همچنین در برخی از کشورهای آفریقایی مانند نیجیریه نیز از زباله های کشاورزی نیز استفاده شده است. با در نظر گرفتن مضرات و بیماریهای ریوی ناشی از اسنشاق الیاف آزبست و تهدیدات محیط زیستی، هدف از این پژوهش حذف کامل آزبست در لنت ترمز و جایگزین سازی آن با گیاه تیفا به عنوان ماده ای طبیعی، به صرفه و ارزان، در دسترس، سازگار با محیط زیست و ایمن میباشد که میتواند در بهبود وضعیت محیط زیست حفظ سلامت شهروندان کاهش بیماریهای ناشی از تماس با الیاف آزبست و کاهش آلودگیهای زیست محیطی نقش مهمی را ایفا کند. مطالعات و آزمایشاتی که برگیاه تیفا صورت گرفت نشان دهنده ی مقاومت این گیاه در برابر حرارت و سایش و قابلیت استفاده از آن به عنوان پوششی در لنت ترمز به منظور جایگزینی مناسب برای آزبست می باشد.

کلیدواژه ها:

آزبست الیاف ، آزبست جایگزین آزبست لنت ، ترمز بیماریهای ریوی ، آزبستور ، آلودگی هوا ، الیاف تیفا ، الیاف گیاهی