ارزیابی شاخص های شهر هوشمند در کلان شهرهای در حال توسعه: مطالعه موردی شهر شیراز

این پژوهش با هدف ارزیابی جامع شاخص های شهر هوشمند در کلان شهرهای در حال توسعه با تمرکز بر مطالعه موردی شهر شیراز انجام شده است. بر مبنای چارچوب های مرجع بین المللی و اقتضائات بومی، شاخص ها در شش بعد حکمرانی هوشمند، اقتصاد هوشمند، محیط زیست هوشمند، حمل ونقل و زیرساخت هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند عملیاتی شد. گردآوری داده ها با رویکرد آمیخته و از طریق تحلیل اسناد و داده های ثانویه شهرداری و دستگاه های خدمات رسان، پایش داده های باز و سامانه های شهری، و پیمایش ادراک شهروندان و خبرگان مدیریت شهری صورت گرفت. برای وزن دهی به شاخص ها از روش های تصمیم گیری چندمعیاره و قضاوت خبرگان بهره گرفته شد و سپس امتیازدهی و تجمیع شاخص ها جهت برآورد وضعیت هر بعد و تصویر کلی شهر انجام گرفت. یافته ها نشان می دهد شیراز در حوزه خدمات الکترونیک شهرداری، پوشش ارتباطی و برخی خدمات سلامت دیجیتال از مزیت نسبی برخوردار است، اما در یکپارچگی داده و حاکمیت داده، حمل ونقل همگانی هوشمند، تاب آوری زیرساخت های دیجیتال، و مشارکت داده محور شهروندان با چالش هایی مواجه است. تحلیل فضایی نیز ناهمسویی معناداری میان محلات از نظر دسترسی به خدمات هوشمند و کیفیت تجربه شهروندی نشان می دهد. بر این اساس، نقشه راه پیشنهادی بر تقویت میان سازمانی تبادل داده، استانداردسازی درگاه های خدمات، توسعه سامانه های تصمیم یار مبتنی بر داده های مکانی، ارتقای عدالت فضایی دسترسی دیجیتال، و سازوکارهای مشارکت جویانه شهروندی تاکید دارد. نتایج می تواند به عنوان مبنایی برای سیاست گذاری مرحله ای، پایش پیشرفت و هم سنجی شیراز با سایر کلان شهرهای در حال توسعه به کار رود.

کلیدواژه ها:

شهر هوشمند ، کلان شهرهای در حال توسعه ، حکمرانی داده ، ارزیابی چندمعیاره