بررسی مقایسه ای مفاهیم، آزادی، عدالت و برابری در آثار کازوئو ایشی گورو و شهریار مندنی پور

این مقاله با عنوان بررسی مقایسه ای مفاهیم، آزادی، عدالت و برابری در آثار کازوئو ایشی گورو و شهریار مندنی پور با ارجاع به اعلامیه جهانی حقوق بشر به تحلیل تطبیقی نحوه بازتاب سه مفهوم بنیادی حقوق بشر در آثار دو نویسنده از دو زمینه فرهنگی-اجتماعی متفاوت می پردازد. در حالی که اعلامیه جهانی حقوق بشر در سال ۱۹۴۸ به عنوان میثاقی بین المللی بر حقوق ذاتی و غیرقابل سلب انسان ها تاکید می ورزد، این پژوهش می کوشد نشان دهد چگونه ادبیات می تواند در قالب روایت، استعاره و شخصیت پردازی، همزمان با بازتاب وضعیت حقوق بشر آن را نقد، تاویل و به چالش بکشد. در این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی و رویکردی تطبیقی، دو گروه متنی از کازوئو ایشی گورو به ویژه رمان های "هرگز رهایم مکن" و "بازمانده روز" و شهریار مندنی پور (مجموعه داستان های "دل دلدادگی"، "سانسور" و یک داستان عاشقانه "ایرانی و شکار کبک") بررسی شده اند. مفاهیم، آزادی، عدالت و برابری در هر اثر از منظر تطابق یا تعارض با مواد ۱، ۳، ۷، ۱۸ و ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر تحلیل شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که هر دو نویسنده با وجود تفاوت در سبک زبان و بافت فرهنگی، به نحو موثری به افشای شرایط ساختاری، سرکوب، بی عدالتی و تبعیض نهمین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی، مطالعات اجتماعی و جمعیتی می پردازند. ایشی گورو با زبان تمثیلی و روایت های درونی تجربه زیسته، محرومیت از آزادی و بی عدالتی را در فضایی پساانسان گرایانه مطرح می کند، در حالی که مندنی پور با زبانی نمادین و گاه طنز تلخ، مستقیم به نقد سانسور، سرکوب و نابرابری اجتماعی می پردازد. در هر دو مورد، ادبیات به مثابه ابزاری انتقادی، ناتوانی سازوکارهای رسمی در تحقق حقوق بشر را برجسته می کند. نتیجه مقاله نشان می دهد که ادبیات به عنوان فضای بازتاب دهنده تجربیات انسانی، می تواند مکمل نهادهای حقوقی در درک، آموزش و ترویج حقوق بشر باشد. بررسی این آثار، به ویژه برای مطالعات میان رشته ای در حوزه های ادبیات، حقوق، علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اهمیت دارد چرا که با تکیه بر تخیل و زبان، روایت مخاطب را به تجربه زیسته نقض حق انسانی نزدیک می کند.

کلیدواژه ها:

حقوق بشر ، ادبیات تطبیقی ، کازوئو ایشی گورو ، شهریار مندنی پور ، اعلامیه جهانی حقوق بشر